Czy pobieranie przez pracownika stypendium finansowanego przez podmiot kierujący na staż stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych?

Stan faktyczny opisany we wniosku:

O wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła do ZUS spółka, który złożyła wniosek do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o wsparcie finansowe ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego stanowiące bezzwrotną pomoc przeznaczoną na pokrycie części wydatków kwalifikowanych realizowanego projektu. Spółka po podpisaniu ww. umowy uzyska jako grantobiorca od Ministerstwa, na wyodrębnione konto bankowe, środki przeznaczone na realizację kosztów kwalifikowanych projektu, w tym na stypendium dla pracownika odbywającego staż.

W ramach projektu pracownik wnioskodawcy zostanie skierowany na staż do jednej z wiodących firm austriackich. Celem stażu będzie rozwinięcie umiejętności zarządczych stażysty w zakresie analizy i oceny ryzyka projektów badawczo-rozwojowych. Pracownikowi oprócz wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu zatrudnienia będzie wypłacane także stypendium, które ma na celu wyrównanie poziomu standardów życia w kraju odbywania stażu. Koszt stypendium w całości pokrywany będzie ze środków pomocowych pozyskanych w ramach projektów finansowanych z udziałem środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Natomiast wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę (wypłacane ze środków obrotowych pracodawcy) stanowi koszt pracodawcy. Spółka będzie jednocześnie płatnikiem składek z tytułu wynagrodzenia za pracę oraz wystąpi w roli wypłacającego stypendium. Zgodnie z informacją uzyskaną z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, środki przeznaczone na wypłatę stypendium wolne są od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy o pdof, jako środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Ponadto jak wskazano we wniosku, otrzymane przez pracownika spółki środki finansowe nie będą kwalifikowane jako przychód ze stosunku pracy. W uzupełnieniu wniosku spółka wskazała, że zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. zaa ustawy o sus, jest innym niż powiatowe urzędy pracy podmiotem wypłacającym stypendium w okresie stażu w ramach projektów lub programów finansowanych z udziałem środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie stażu. Natomiast mając na uwadze treść art. 4 pkt 2 lit. za ustawy o sus, gdzie wyliczenie podmiotów kierujących jest wyczerpujące (jest to katalog zamknięty), spółki nie można uznać za podmiot kierujący pracownika na zagraniczny staż.

Stanowisko wnioskodawcy:

Zdaniem wnioskodawcy stażysta, który jest jednocześnie pracownikiem i otrzymuje stypendium finansowane przez podmiot kierujący na staż, będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu stosunku pracy. Drugi tytuł ubezpieczenia (pobieranie stypendium) będzie mógł stanowić podstawę do oskładkowania tylko dobrowolnie. Natomiast w kwestii objęcia przedmiotowego stypendium obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, to jednoczesne pobieranie wynagrodzenia ze stosunku pracy, jak i stypendium, będzie rodziło obowiązek poboru składek na ubezpieczenie zdrowotne zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i z tytułu wypłacanego stypendium.

Rozstrzygnięcie ZUS:

ZUS uznał stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji za prawidłowe. Jak czytamy w uzasadnieniu: "(...) Pełną wiedzę o stanie faktycznym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje czy gromadzony materiał dowodowy.

(...) obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog takich osób określa art. 6 ust. 1 pkt 1 i 9a ustawy (...) o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika m.in., iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami (z wyjątkiem prokuratorów), osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego. Osoby o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ustawy). Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ustawy) ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.

Należy przy tym mieć na uwadze, iż opisany wyżej schemat podlegania ubezpieczeniom społecznym znajduje zastosowanie w przypadku, gdy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, nie posiadają innych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym (art. 9 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Wnioskodawca wskazał, iż jest podmiotem o którym mowa w art. 4 pkt 2 lit. zaa) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a osoba o której traktuje wniosek jest jednocześnie pracownikiem i otrzymuje stypendium finansowane przez podmiot kierujący na staż. W związku z powyższym będzie podlegała ona obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu stosunku pracy, zaś odbywanie stażu nie stanowi w takiej sytuacji obowiązkowego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Równocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia, iż nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne), gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie (...)".