| Brak obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez pełnoletnich i niepełnoletnich uczniów szkół średnich w sytuacji wypłaty tym osobom stypendiów za wyniki w nauce i w konsekwencji brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od tych stypendiów (por. interpretacja indywidualna ZUS z 10 stycznia 2020 r., znak DI/100000/43/2/2020).
|
Stan faktyczny opisany we wniosku:
O wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła spółka, która zamierza wprowadzić program stypendialny dla uczniów szkół średnich, kształcących w zawodach związanych z podstawowym przedmiotem działalności spółki. Celem programu stypendialnego będzie zapewnienie spółce wykwalifikowanej kadry. Stypendium przyznawane będzie wedle jednoznacznych, mierzalnych kryteriów, opisanych w regulaminie, uczniom wybranych przez spółkę szkół średnich. Przedmiotowe stypendia będą finansowane ze środków własnych wnioskodawcy. Pomiędzy uczniem stypendystą a spółką nie zostanie zawarta żadna umowa o pracę (w tym w celu przygotowania zawodowego), umowa zlecenia, umowa o dzieło ani jakakolwiek inna umowa. Spółka planuje zawarcie umowy z wybraną szkołą, w ramach której szkoła będzie zobowiązana przekazywać jej listę uczniów uprawnionych do otrzymania stypendium.
Stanowisko wnioskodawcy:
W ocenie wnioskodawcy zarówno stypendia wypłacane dla uczniów niepełnoletnich, jak i dla uczniów pełnoletnich nie będą podlegały ubezpieczeniom, a zatem spółka nie będzie miała obowiązku naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu.
Rozstrzygnięcie ZUS:
ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Jak wyjaśnił: "(...) obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.
Katalog takich osób określa art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika m.in., iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego (art. 6 ust. 1 pkt 9a tej ustawy). Osoby te podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ustawy). Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ustawy) ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.
Należy przy tym mieć na uwadze, iż opisany wyżej schemat podlegania ubezpieczeniom społecznym znajduje zastosowanie w przypadku, gdy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez: inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, nie posiadają innych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Podkreślenia wymaga, iż przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został dodany ustawą o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez inny podmiot niż powiatowy urząd pracy i winien być odczytywany w zestawieniu z normą art. 6 ust. 1 pkt 9, przewidującą podleganie ubezpieczeniom emerytalno-rentowym przez osobą bezrobotną pobierającą zasiłek.
Zgodnie natomiast z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotnym jest osoba pełnoletnia, niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie i nieucząca się w szkole.
Z przywołanych wyżej regulacji wynika, iż obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, które są osobami pełnoletnimi.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 6 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uczniowie szkół ponadpodstawowych lub studenci do ukończenia 26 lat, którzy pobierają stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostali skierowani przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pod warunkiem że stypendium pobierane jest w związku z realizacją takiego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, których obowiązek odbycia wynika z programu nauczania.
(…) Wobec powyższego brak jest przesłanek do objęcia ubezpieczeniami społecznymi uczniów szkół średnich, o których mowa we wniosku pobierających stypendia za wyniki w nauce, gdyż taki tytuł nie został wymieniony w komentowanym przepisie art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu ww. stypendiów. (...)".
