VAT od darowizny przekazanej na cele szlachetne

Na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża spółka dokonała darowizny towaru handlowego. Zgodnie z przepisami o VAT spółka odliczyła VAT naliczony przy zakupie tych towarów, z kolei w związku z darowizną naliczyła i zapłaciła VAT należny. Czy zapłacony VAT należny jest kosztem uzyskania przychodów? Czy podatek ten należy doliczyć do wartości darowizny, którą można odliczyć od dochodu w zeznaniu podatkowym?

W tym przypadku VAT należny nie jest kosztem uzyskania przychodów. Trzeba doliczyć go do wartości darowizny. Przy czym za kwotę darowizny podlegającą odliczeniu uważa się wartość towaru wraz z VAT, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w powołanym przepisie, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Przepisu tego, tj. art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (art. 7 ust. 3 ustawy o VAT).

Podstawą opodatkowania VAT jest cena nabycia lub koszt wytworzenia towaru skorygowana na dzień, w którym dochodzi do nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena jaką podatnik uzyskałby w dniu nieodpłatnego przekazania towaru (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 marca 2021 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.56.2021.2.JM).

Uznanie VAT należnego za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko w przypadkach określonych przepisami. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b updop podatek od towarów i usług podlega wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów, z wyjątkiem podatku należnego:

1) w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług; kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,

2) w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami,

3) od nieodpłatnie przekazanych towarów, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości.

Żadna z wymienionych sytuacji nie ma miejsca w analizowanym przypadku, co prowadzi do wniosku, że VAT należny od przekazanej darowizny nie może być uznany za koszt podatkowy.

Odnośnie natomiast możliwości doliczenia VAT należnego do wartości darowizny, którą można odliczyć od dochodu, zastosowanie znajdzie przepis art. 18 ust. 1b updop. Zgodnie z jego treścią, jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny. Przy określaniu wartości tych darowizn stosuje się odpowiednio art. 14 updop.