| Wycofanie części wkładu wniesionego przez wspólnika do spółki osobowej nie generuje u niego przychodu.
|
Z uzasadnienia
"Istota sporu koncentruje się na odpowiedzi na pytanie, czy wycofanie (zwrot) części wkładu wniesionego do spółki komandytowej (osobowej) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jak wywodzi organ, czy jest neutralne podatkowo, jak wskazuje skarżący i WSA, z uwagi na brak stosownych przepisów dających podstawę do opodatkowania wypłat środków pieniężnych dokonywanych przez spółkę komandytową (osobową) na rzecz wspólnika z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego. (...)
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wspólnik spółki komandytowej w wyniku częściowego zwrotu wkładu odzyskuje część swojego majątku, wniesionego wcześniej do spółki. Zwrot wkładu oznacza, że przy wystąpieniu ze spółki, czy też jej likwidacji zwrócony mu zostanie jego udział kapitałowy odpowiadający rzeczywiście pozostawionemu w spółce wkładowi. Nie sposób uznać, że zwrot części wkładu stanowić ma przychód w rozumieniu art. 14 ust. 1 u.p.d.o.f. Kwota uzyskana jako zwrot części wkładu stanowi bowiem część wartości wcześniej wniesionego do spółki osobowej majątku podatnika, a jednocześnie pomniejsza jego udział kapitałowy w spółce. (...)
Wystąpienie wspólnika ze spółki jest przypadkiem najbliższym do tego opisanego we wniosku skarżącego, czyli częściowego wycofania wkładu ze spółki komandytowej, które to zdarzenie i jego konsekwencje podatkowe (...) nie zostały wprost uregulowane w przepisach podatkowych (u.p.d.o.f.).
W tej sytuacji możliwe są dwa rozwiązania, albo uznanie, że powyższe przepisy znajdują również odpowiednie zastosowanie do wycofania części wkładu, jak twierdzi organ, albo uznanie, że przepisy te nie mogą w tym przypadku znaleźć zastosowania, jako że regulują inną sytuację, tj. wystąpienie wspólnika ze spółki.
(...) nie można zgodzić się z poglądem organu zaprezentowanym w skardze kasacyjnej, że art. 14 ust. 2 pkt 16 u.p.d.o.f. znajdzie zastosowanie przez analogię, również w przypadku częściowego wycofania wniesionego wkładu do spółki niebędącej osobą prawną i otrzymania przez wspólnika z tego tytułu środków pieniężnych w związku z wynikającą z art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f. zasadą powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Naczelny Sąd Administracyjny stoi na stanowisku, że art. 14 ust. 2 pkt 16 u.p.d.o.f. nie może stanowić podstawy prawnej statuującej powstanie obowiązku podatkowego, czyli powstania przychodu w przypadku otrzymania przez wspólnika środków pieniężnych z tytułu częściowego wycofania wkładu. Z literalnego brzmienia tego przepisu wynika bowiem, że dotyczy on - pod pewnymi względami zbliżonej - a jednak innej sytuacji, tj. wystąpienia wspólnika ze spółki. Ustawodawca bowiem nie zdecydował się wprowadzić wyraźnej normy nakazującej opodatkowanie częściowego zwrotu wkładu ze spółki osobowej. Prezentowaną zaś w uzasadnieniu skargi kasacyjnej koncepcję rozszerzenia obowiązku podatkowego na podstawie analogii na niekorzyść podatnika uznać należy za niedopuszczalną. Obecne przepisy u.p.d.o.f. nie dają podstaw do opodatkowania częściowego zwrotu w pieniądzu lub w naturze wcześniej wniesionego wkładu do spółki. W sytuacji takiej do majątku podatnika »wraca« bowiem część majątku, która wcześniej została ulokowana w spółce. Podatnik nie otrzymuje w tym wypadku żadnego przysporzenia majątkowego. W sytuacji zmniejszenia wkładu nie zmienia się wartość lecz rodzaj posiadanego przez podatnika majątku. Zatem wobec braku jednoznacznych uregulowań prawnych, otrzymanie środków pieniężnych z tytułu obniżenia wartości wkładu w spółce komandytowej jest neutralne podatkowo".
(wyrok NSA z 21 czerwca 2022 r., sygn. akt II FSK 2867/19)
Od redakcji
Powołany wyrok ma zastosowanie do stanu prawnego obowiązującego do końca 2021 r., gdy w ustawie o PIT nie było przepisów, które regulowałyby skutki podatkowe wycofania części wkładów pieniężnych ze spółki nieposiadającej osobowości prawnej. Organy podatkowe uznawały wówczas, że w tej sytuacji skutki są takie same, jak przy otrzymaniu środków pieniężnych z tytułu wystąpienia wspólnika ze spółki. Sądy natomiast często kwestionowały to stanowisko uznając, że w tej sytuacji przychód nie powstaje. Aby tych sporów uniknąć, z dniem 1 stycznia 2022 r. do ustawy o PIT w art. 14 ust. 2 dodano pkt 16a. Wynika z niego, że otrzymanie środków pieniężnych przez wspólnika z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej osobą prawną powoduje powstanie przychodu z działalności gospodarczej.
