| W sytuacji gdy przepisy prawa pracy nie zobowiązują pracodawcy do zapewnienia pracownikom posiłków profilaktycznych, to kwota dofinansowania przez pracodawcę posiłków stanowi dla pracownika przychód podlegający opodatkowaniu.
|
Z uzasadnienia
"Zasadnicza sporna kwestia w niniejszej sprawie dotyczyła tego, czy kwota dofinansowania przez Spółkę posiłków na rzecz pracowników stanowi dla nich przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., a w konsekwencji czy Spółka winna wykonać obowiązki przypisane w ustawie płatnikom tj. obliczenie, pobranie i odprowadzenie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu dofinansowania ww. posiłków. (...)
Przepisy u.p.d.o.f. nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. Kryteria decydujące o zaliczeniu nieodpłatnego świadczenia do przychodu pracownika ukształtowało orzecznictwo sądów oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. w sprawie K 7/13 (Dz. U. z 2014 r., poz. 947). Wymienione orzeczenie, do którego odwołał się zarówno organ jak i skarżąca, miało zasadnicze i przesądzające znaczenie dla podjęcia rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. (...)
W uzasadnieniu wyroku Trybunał stwierdził między innymi, że kryterium wyróżnienia nieodpłatnych świadczeń stanowiącym przychód pracownika musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku. Chodzi zatem o korzyści, które pracownik otrzymuje do własnej dyspozycji, którymi może swobodnie zarządzać i rozporządzać, przeznaczając je na zaspokojenie własnych potrzeb. (...)
W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny uznał, że za podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. mogą być uznane takie »inne nieodpłatne świadczenia«, które posiadają następujące cechy:
- zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie);
- zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść;
- korzyść ta jest wymierna i można ją w skonkretyzowanej wysokości przypisać indywidualnemu pracownikowi, a nie tylko w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów. (...)
Sąd nie podziela stanowiska skarżącej, że z perspektywy Spółki beneficjentem korzyści wynikającej z dofinansowania do posiłków pracowników bez wątpienia jest pracodawca. Oznacza to, że pracownik nie uzyskuje jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego, gdyż świadczenie nie jest spełniane w jego interesie.
Zauważyć należy, że nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika bez ustalonej za nie zapłaty jest świadczeniem podlegającym podatkowi dochodowemu, podobnie jak nie każde tego rodzaju świadczenie jest wyłączone spod regulacji u.p.d.o.f. Przy czym, jak słusznie zauważył Trybunał Konstytucyjny, ze względu na otwarty i rozwijający się katalog świadczeń oferowanych przez pracodawców - nie jest możliwe enumeratywne wyliczenie w ustawie podatkowej wszystkich nieodpłatnych przysporzeń, które zgodnie z zasadą powszechności przedmiotowej podatku dochodowego powinny być przez ustawodawcę uwzględnione. W orzeczeniach sądów administracyjnych wyrażony jest pogląd, że zapewnienie posiłku jest przysporzeniem majątkowym, bo pracownik nie ponosi wydatku, jednakże z zastrzeżeniem, że do opodatkowania dojdzie wówczas, gdy świadczenie da się skonkretyzować, zindywidualizować (por. wyrok NSA z dnia 17 maja 2017 r., II FSK 1132/15, wyrok WSA z dnia 18 grudnia 2014 r., III SA/Wa 920/14, wyrok NSA z dnia 2 października 2018 r., II FSK 2581/16). Zdaniem Sądu słusznie zauważył organ, że pracownik koszty utrzymania musi ponosić niezależnie od tego czy jest w pracy czy w domu. Zatem wartość dofinansowania posiłku jest wydatkiem ponoszonym przez pracodawcę w interesie pracownika, który nie musi w czasie pracy ponosić całkowitych wydatków na wyżywienie. Co do pozostałych przesłanek wynikających z wyroku Trybunału Konstytucyjnego strony są zgodne, że skoro pracownik korzysta z dofinansowania zapewnionego przez pracodawcę, to należy uznać, że korzysta z niego w pełni dobrowolnie, a korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnie pracownikowi, konkretny pracownik korzysta z zapewnionego przez pracodawcę dofinansowania.
Zgodnie z konstrukcją i systematyką u.p.d.o.f., wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Wszelkie ulgi i zwolnienia są również wyjątkiem od zasady wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w myśl którego, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w prawie podatkowym w stosunku do wszelkich ulg i zwolnień zabronione jest stosowanie zarówno wykładni rozszerzającej jak i zawężającej. Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy wartość posiłków i napojów, o których mowa w tym przepisie, jako wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, wolna jest od podatku dochodowego. Od podatku tego wolna jest także wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych (art. 21 ust. 1 pkt 11 i 11b u.p.d.o.f.).
Skarżąca wskazała, że nie jest zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy obowiązana do zapewnienia/dofinansowania pracownikom posiłków ani napojów, gdyż nie jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Wykonywana przez pracowników Spółki praca nie ma miejsca w warunkach szczególnie uciążliwych oraz nie wiąże się z dużym wydatkiem energetycznym oraz koniecznością wykonywania pracy w niskich lub wysokich temperaturach. W związku z powyższym Spółce nie przysługiwało zwolnienie przedmiotowe przysługujące na podstawie art. 21 ust 1 pkt 11 u.p.d.o.f.
Nieprawidłowe jest zatem stanowisko skarżącej, że korzystanie przez pracownika z częściowo dofinansowanych przez pracodawcę posiłków w realiach niniejszej sprawy nie stanowi przychodu pracownika podlegającego opodatkowaniu".
(wyrok WSA w Poznaniu z 20 maja 2022 r., sygn. akt I SA/Po 665/21 - orzeczenie nieprawomocne)
