Małżonkowie prowadzą odrębne działalności gospodarcze opodatkowane według zasad ogólnych (skala podatkowa). Czy wartość usługi świadczonej przez męża na rzecz działalności żony może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w firmie żony? Małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej.
| Wartość usługi świadczonej przez męża w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej na rzecz odrębnej działalności żony, co do zasady, może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w firmie żony.
|
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PDOF. W myśl tej zasady, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. W praktyce przyjmuje się, że dany wydatek może stanowić koszt uzyskania przychodów, jeżeli:
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- musi być poniesiony przez podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż on),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W myśl art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PDOF, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki. Kosztem uzyskania przychodów jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i małoletnich dzieci podatnika, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki, należne m.in. z umowy o pracę czy z umowy zlecenia.
Przepis ten nie ma jednak zastosowania w sytuacji, w której jeden z małżonków, w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, świadczy usługi na rzecz odrębnej działalności drugiego małżonka. W takim przypadku wartość usługi świadczonej przez jednego z nich może stanowić koszt uzyskania przychodów u drugiego z małżonków.
Tak też uważają organy podatkowe. Przykładowo, Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 27 stycznia 2023 r., nr 0115-KDIT3.4011.871.2022.2.JG, wyjaśnił:
"(...) w sytuacji, gdy Pani oraz jej małżonek będą prowadzić odrębne działalności gospodarcze, a mąż w ramach prowadzonej własnej działalności gospodarczej będzie świadczył usługi na rzecz Pani firmy, to tych usług nie należy kwalifikować jako pracy własnej małżonka, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Będą to bowiem usługi świadczone przez odrębny podmiot gospodarczy - odrębnego przedsiębiorcę. W takiej sytuacji wartość usług świadczonych przez firmę męża na rzecz firmy prowadzonej przez Panią będzie mogła stanowić dla Pani koszty uzyskania przychodów, o których wartość może pomniejszyć Pani osiągnięty z działalności gospodarczej przychód.
(...) W konsekwencji wydatki poniesione na nabycie usług, wynikających z wystawianych przez Pani małżonka dokumentów potwierdzających wykonanie usług, właściwie przez Panią zaewidencjonowane, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, jeżeli w istocie zostaną poniesione i spełniać będą przesłanki wskazane w art. 22 ust. 1 ww. ustawy. (...)"
Podobnie uznał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 7 czerwca 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.257.2022.2.AP czy z 15 kwietnia 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.2.2022.3.MGR.
Co ważne, organy podatkowe podkreślają, że w takich sytuacjach należy uwzględnić przepisy dotyczące transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Podmioty powiązane (tu: małżonkowie) są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane (art. 23o ust. 1 ustawy o PDOF). Jeżeli w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (stratę wyższą) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań (art. 23o ust. 2 ww. ustawy).
