Minimalny podział kosztów w układzie rodzajowymKoszty proste, za które uznaje się wszelkie poniesione w danym okresie sprawozdawczym koszty niedające się rozłożyć na elementy składowe, niezależnie od tego czy zostaną one zaliczone do kosztów bieżącego, czy przyszłych okresów sprawozdawczych ujmuje się na kontach zespołu 4 "Koszty według rodzajów i ich rozliczenie". Podział kosztów na rodzaje powinien być dostosowany do potrzeb i specyfiki jednostki. Minimalny ich podział został zawarty w wersji porównawczej rachunku zysków i strat sporządzonego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. W pozycjach B.I-B.VII tego rachunku zysków i strat wykazuje się następujące rodzaje kosztów działalności operacyjnej: amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty (w tym podatek akcyzowy), wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (w tym emerytalne) oraz pozostałe koszty rodzajowe.
| Symbol i nazwa konta
|
Przykładowy zakres kosztów rodzajowych
|
40-0
"Amortyzacja"
|
Bieżące odpisy amortyzacyjne dotyczące:
| -
|
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących właściwej działalności operacyjnej jednostki,
|
| -
|
budynków zaliczonych do inwestycji w nieruchomości oraz innych środków trwałych oddanych w najem, dzierżawę i leasing operacyjny, jeśli czynności te zalicza się do właściwej działalności operacyjnej jednostki
|
|
40-1
"Zużycie materiałów i energii"
|
Koszty zużytych materiałów bezpośrednich wchodzących w skład produktów oraz koszty materiałów pomocniczych, np. paliw, materiałów gospodarczych, biurowych, czasopism oraz koszty zużycia wszelkich rodzajów energii
|
40-2
"Usługi obce"
|
Koszty robót i usług świadczonych przez inne podmioty na rzecz jednostki, np. usługi: podwykonawców, transportowe, składowania, telekomunikacyjne, najmu, dzierżawy, bankowe, informatyczne, utrzymania czystości, ochrony mienia. Do kosztów tych kwalifikuje się także opłaty licencyjne i zakup praw, niezaliczonych do wartości niematerialnych i prawnych ze względu na ich niską wartość
|
40-3
"Podatki i opłaty"
|
Koszty opłat skarbowych, notarialnych, sądowych, od środków spożywczych, za korzystanie ze środowiska, podatek od środków transportowych, podatek od nieruchomości, podatek akcyzowy, wpłaty na PFRON i inne
|
40-4
"Wynagrodzenia"
|
Koszty wynagrodzeń (w pieniądzu i w naturze) wypłacanych pracownikom jednostki z tytułu umowy o pracę, łącznie z premiami, ekwiwalentami za urlop, nagrodami jubileuszowymi oraz koszty z tytułu umów cywilnoprawnych (np. zlecenia, o dzieło)
|
40-5
"Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia"
|
Koszty składek na ubezpieczenia społeczne w części ponoszonej przez pracodawcę, koszty składek na FP, FS, FGŚP i FEP oraz koszty szkoleń pracowników, odpisy na ZFŚS, koszty z tytułu zachowania bezpieczeństwa i higieny pracy, świadczenia urlopowe wypłacone w miejsce odpisu na ZFŚS, świadczenia emerytalne, rentowe, wpłaty na PPK oraz inne o podobnym charakterze, a także inne świadczenia na rzecz pracowników. Jednostki duże i małe wyodrębniają z tej pozycji świadczenia emerytalne, w zakres których wchodzą składki na ubezpieczenia emerytalne w części finansowanej przez zakład pracy, kwoty poniesionych kosztów w związku z odprawami emerytalnymi i inne pozycje związane ze świadczeniami emerytalnymi
|
40-9
"Pozostałe koszty rodzajowe"
|
Koszty proste działalności operacyjnej, niekwalifikujące się do innych rodzajów, np.:
| -
|
koszty krajowych i zagranicznych podróży służbowych,
|
| -
|
koszty poniesione na ubezpieczenia majątkowe i osobowe,
|
| -
|
zwrot wydatków za używanie dla potrzeb służbowych pojazdów będących własnością pracowników,
|
| -
|
koszty organizacji zebrań członkowskich i walnego zgromadzenia (w spółdzielniach i spółkach kapitałowych),
|
| -
|
odprawy z tytułu wypadków przy pracy,
|
| -
|
składki na rzecz organizacji społecznych i zrzeszeń,
|
| -
|
wypłaty pieniężne na rzecz osób fizycznych niezaliczane do wynagrodzeń i świadczeń na rzecz pracowników (np. odprawy pośmiertne),
|
| -
|
koszty reprezentacji i reklamy,
|
| -
|
ekwiwalent za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego
|
|
Częścią układu rodzajowego kosztów jest także konto 49 "Rozliczenie kosztów". Stanowi ono "łącznik" między kosztami rodzajowymi a kosztami w układzie kalkulacyjnym. Za pośrednictwem tego konta koszty ujęte na kontach zespołu 4 przenosi się w ciężar kont zespołu 5 lub konta 64 (jeżeli dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych). Dalsze księgowania na koncie 49 zależą od przyjętego przez jednostkę do stosowania wariantu rachunku zysków i strat. |
