Podatnik PIT nabył na potrzeby swojej firmy prawo wieczystego użytkowania gruntu wraz z budynkiem (halą magazynową). Przed oddaniem budynku do używania poniósł nakłady na jego rozbudowę (środek trwały w budowie). Niestety budynek w wyniku pożaru uległ częściowemu zniszczeniu. Zgodnie z protokołem straży pożarnej do zniszczenia doszło z przyczyn niezależnych od właściciela obiektu. Przedsiębiorca nie będzie odbudowywać budynku. Nieruchomość zamierza sprzedać. Czy koszty nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu, nabycia budynku oraz jego rozbudowy mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów?
W tym przypadku koszty nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu, nabycia budynku oraz jego rozbudowy mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Przepis art. 22 ust. 1 updof stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 updof.
Tak więc kosztami uzyskania przychodów są racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem ustawowo nieuznanych za koszty podatkowe.
W rozpatrywanej sytuacji mamy do czynienia z szeroko rozumianymi kosztami inwestycyjnymi, które zostały poniesione na nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntu, nabycie budynku i jego rozbudowę przed oddaniem do używania.
Na podstawie art. 5a pkt 1 updof, inwestycje to środki trwałe w budowie w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.). Zatem są nimi zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego (art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o rachunkowości). Koszty budowy, montażu lub ulepszenia z zasady tworzą wartość początkową środka trwałego i są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne.
Niekiedy zdarza się, że prowadzona inwestycja nie zostaje dokończona. Gdy podatnik nie podejmuje kolejnych czynności związanych z procesem inwestycyjnym, dochodzi do jej zaniechania. Tak też się stało w rozpatrywanej sytuacji. Podatnik w wyniku częściowego zniszczenia obiektu (spowodowanego pożarem), w którym prowadzone były prace inwestycyjne, podjął decyzję o jego sprzedaży.
Ustawodawca pozwala rozliczyć w kosztach podatkowych koszty inwestycji, która nie została przez podatnika dokończona, nie żądając spełnienia dodatkowych warunków, np. zaniechania z określonych powodów. Wynika to pośrednio z art. 22 ust. 5e updof, który przewiduje, że koszty zaniechanych inwestycji są potrącalne w dacie zbycia inwestycji lub ich likwidacji.
Niewątpliwie jednak podatnik rozliczający w kosztach podatkowych wydatki poniesione na taką inwestycję powinien być w stanie wykazać, że podejmując ją, zakładał jej związek z uzyskiwaniem przychodów lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Warunek ten jest podstawowy w zaliczeniu wydatku do kosztu uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 updof.
Powołany art. 22 ust. 5e updof znajduje zastosowanie do kosztów nabycia budynku oraz kosztów jego rozbudowy. Natomiast do kosztów nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu zastosowanie ma art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a updof. Stosownie do jego treści nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów. Wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia wymienionych składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, bez względu na czas ich poniesienia.
