Procedura VAT marża stosowana do dostawy towarów używanych

» Zasady opodatkowania marży

W art. 120 ustawy o VAT określone zostały zasady szczególnej procedury w zakresie opodatkowania dostawy określonych w tym przepisie towarów używanych nabytych uprzednio w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w celu odsprzedaży.

Przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne.

Szczególne zasady polegające na opodatkowaniu marży nie mają zastosowania do wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.

Istotą tej procedury jest opodatkowanie marży stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą sprzedaży, a kwotą nabycia, pomniejszonej o kwotę podatku.

Przez kwotę sprzedaży rozumie się całkowitą kwotę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę, z wyłączeniem kwot, o których mowa w art. 29a ust. 7. Natomiast przez kwotę nabycia rozumie się wszystkie składniki wynagrodzenia, o których mowa powyżej, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika.

Opodatkowanie na zasadzie marży ma zastosowanie do dostawy ww. towarów, które podatnik nabył od:

1) podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej, lub

2) podatnika VAT bądź podatnika od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy o VAT, lub

3) podatnika, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub

4) podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

W niektórych przypadkach podatnik może, wyłącznie za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, obliczać marżę jako różnicę pomiędzy łączną wartością dostaw, a łączną wartością nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich w okresie rozliczeniowym. Dotyczy to sytuacji, w których rodzaj poszczególnych przedmiotów kolekcjonerskich lub specyfika ich dostaw czyni skomplikowanym lub niemożliwym określenie marży dla poszczególnych sztuk towarów.

Jeśli różnica między łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć jest ujemna to podwyższa ona wartość nabyć w kolejnym okresie rozliczeniowym. Jeżeli ta ujemna różnica utrzymuje się przez okres 12 miesięcy, podatnik traci prawo do rozliczania marży w ww. sposób.

Podatnik może ubiegać się ponownie o skorzystanie z obliczania marży w powyższy sposób po upływie roku od utraty tego prawa, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do rozliczania tą metodą (art. 120 ust. 9 ustawy).

» Prowadzenie ewidencji

Jeśli podatnik zajmujący się dostawą towarów używanych, do tego rodzaju towarów stosuje zarówno procedury szczególne rozliczania podatku VAT, jak i zasady ogólne, ma obowiązek prowadzenia pełnej ewidencji dla potrzeb VAT, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Ewidencja ta uwzględniać powinna podział w zależności od sposobu opodatkowania. W odniesieniu do tych dostaw, w których podstawą opodatkowania jest marża, ewidencja zawierać musi w szczególności kwoty nabycia towarów niezbędne do określenia kwoty marży (art. 120 ust. 15 ustawy o VAT).

Podatnik dokonujący sprzedaży towarów na rzecz osób prywatnych, dla których podstawą opodatkowania jest marża, ewidencjonuje w kasie rejestrującej całą wartość sprzedawanych towarów, a nie tylko kwotę marży.

Taka forma ewidencji w kasie nie pozwala jednak na ustalenie w oparciu o raporty dobowe (miesięczne) kwoty podatku należnego i podstawy opodatkowania dla sprzedaży w systemie marży, dlatego dla celów prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, podatnik musi dodatkowo prowadzić szczególną ewidencję, która powinna zawierać między innymi kwoty nabycia towarów niezbędne do określenia kwoty marży.

» Dokumentowanie transakcji w procedurze VAT marża

W przypadku stosowania opodatkowania w systemie marży, faktura - przy towarach używanych - powinna zawierać określenie "procedura marży - towary używane". Na fakturze nie wykazuje się ceny jednostkowej netto, wartości sprzedaży netto, stawki podatku oraz sumy wartości sprzedaży netto i kwoty podatku od tej sumy (art. 106e ust. 3 ustawy o VAT).

Na podstawie faktury w systemie VAT marża sprzedawca płaci podatek jedynie od naliczonej przez siebie marży. Z kolei nabywca towaru nie ma możliwości odliczenia podatku VAT z takiej faktury, ponieważ nie zawiera ona kwoty podatku VAT.

» Stawka VAT

Marża od sprzedaży towarów używanych opodatkowana jest według stawki podstawowej, tj. 23%, chyba że towary te są przedmiotem eksportu, w takim bowiem przypadku marża opodatkowana jest według stawki 0%.

Import dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków podlega opodatkowaniu według stawki 8%. Taką samą stawkę stosuje się dla dostawy dzieł sztuki dokonywanej przez ich twórcę albo spadkobiercę twórcy lub też w przypadku okazjonalnej dostawy dokonywanej przez podatnika innego niż podatnik, o którym mowa w art. 120 ust. 4 i 5, którego działalność jest opodatkowana, w przypadku gdy dzieła sztuki zostały osobiście przywiezione przez podatnika lub zostały przez niego nabyte od ich twórcy lub spadkobierców twórcy, lub też w przypadku gdy przysługuje mu prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.362.2023.1.AMA)

"(...) Jak wynika z opisu sprawy, nabywa Pan sprzęt audiowizualny zarówno na terenie kraju, jak i na terenie innych krajów Unii Europejskiej, w każdym wskazanym przypadku od osób fizycznych, niebędących podatnikami podatku od towarów i usług, jak również nieprowadzących działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy. Towary zakupione w przedstawiony powyżej sposób podlegają dalszej odsprzedaży jako towary handlowe, w stanie w jakim je Pan nabył lub po dokonaniu naprawy (w tym refabrykacji/renowacji/odnowieniu). Zakupione używane urządzenia audiowizualne, nawet po refabrykacji/renowacji/odnowieniu nie są i nie będą sprzedawane jako przedmioty fabrycznie nowe, a sam fakt ich refabrykacji (a więc naprawy połączonej z estetycznym odnowieniem) nie przywraca im waloru towaru nieużywanego. Oferowany przez Pana sprzęt audiowizualny spełnia więc definicję towaru używanego, zawartą w art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Pana wątpliwości dotyczą możliwości zastosowania procedury szczególnej i opodatkowania w systemie VAT-marża sprzedaży używanych towarów, nabywanych od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, niebędących podatnikami podatku od towarów i usług, gdy brak jest możliwości zaewidencjonowania danych personalnych tych osób fizycznych.

(...) w sytuacji gdy nabywa Pan towary używane na terytorium kraju, należy uznać, że spełnione są warunki do zastosowania przez Pana procedury VAT marża przy sprzedaży tych towarów. Nabywa Pan bowiem towary używane spełniające definicję towarów używanych zgodnie art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy. Towary te są zakupione przez Pana do dalszej odsprzedaży. Ponadto, nabywa Pan używane towary od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, co oznacza, że nabywa Pan ww. towary od podmiotów wymienionych w art. 120 ust. 10 pkt 1 ustawy.

(...) z uwagi na okoliczność, że towary używane, spełniające definicję towarów używanych wskazaną w art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy, nabywa Pan od osób fizycznych niebędących podatnikami podatku od wartości dodanej, z przeznaczeniem do dalszej jego odsprzedaży, to (...) (tj. nabycia tych towarów na terenie innych krajów Unii Europejskiej) zostanie spełniony warunek wynikający z art. 120 ust. 10 pkt 1 ustawy. Zatem sprzedaż także tych towarów może być opodatkowana według procedury VAT marża. (...)

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że nie będzie Pan w zdecydowanej większości przypadków posiadać dokumentów dotyczących nabycia towarów używanych, sporządzonych i podpisanych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Zamierza Pan takie zakupy od osób fizycznych, udokumentować w celu rzetelnego prowadzenia ksiąg samodzielnie sporządzonym dowodem wewnętrznym. Pan, Pana pracownicy lub osoby działające na Pana zlecenie, nabywając wskazane rzeczy, spisywać będą dokładnie dane tj.: przedmiot zakupu, kwotę zakupu, datę zakupu, miejsce zakupu, opis stanu fizycznego towaru. Tak sporządzone dokumenty wewnętrzne nie będą zawierać danych personalnych sprzedającego.

Wobec powyższego, będzie Pan prowadził ewidencję zakupu towarów używanych, nabywanych od osób fizycznych, na których nie ciąży obowiązek wystawienia dokumentów sprzedaży. Z ewidencji tej będzie Pan mógł określić kwotę marży, bez względu na brak danych personalnych osób, od których Pan te towary używane nabył. (...)

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że dokonując sprzedaży używanego sprzętu audiowizualnego, stanowiącego towar używany w rozumieniu art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy, nabytego od podmiotów wymienionych w art. 120 ust. 10 pkt 1 ustawy, w celu jego dalszej odsprzedaży, którego nabycie będzie udokumentowane ww. dowodami wewnętrznymi, będzie Pan miał prawo do zastosowania szczególnej procedury opodatkowania (tzw. procedury VAT marża), określonej w art. 120 ust. 4 ustawy (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 lipca 2023 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.280.2023.2.JŚ)

"(...) Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą. Zajmuje się Pan kupnem i sprzedażą używanego, ekskluzywnego obuwia sportowego nadającego się do użytku w aktualnym stanie. Przy zakupie danego towaru zakłada Pan jego zbycie w przeciągu najbliższych 12 miesięcy. Towar kupuje Pan głównie od osób fizycznych, co potwierdza podpisana umowa kupna-sprzedaży. Sprzedawca oświadcza, że obuwie jest używane, posiada ślady użytkowania lub wady fabryczne oraz, że obuwie nadaje się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie. Zdarzają się również zakupy u firm, które są zwolnione z podatku VAT lub również stosują procedurę VAT marży (nie dotyczy zakupów u firm, które sprzedają obuwie nowe). Są to buty limitowane oraz luksusowe, wypuszczane przez np. (...) w limitowanych edycjach, podczas tzw. »dropów«. Po tych »dropach«, czyli limitowanych wydaniach, butów nie da się kupić w sieci czy w sklepach stacjonarnych u wydawców, lecz tylko w sklepach takich jak Pana. Na chwilę obecną nie jest Pan podatnikiem VAT, ze względu na obroty. W przyszłości planuje Pan zwiększyć sprzedaż, co wiąże się z tym, że przekroczy Pan obroty 200 tys. zł i stanie się Pan podatnikiem podatku VAT.

Pana wątpliwości dotyczą możliwości zastosowania procedury VAT marża przy sprzedaży używanego, ekskluzywnego obuwia sportowego.

(...) w odniesieniu do sprzedaży używanego, ekskluzywnego obuwia sportowego, spełnione zostaną przesłanki pozwalające na zastosowanie procedury opodatkowania marży. Używane, ekskluzywne obuwie spełniać będzie definicję towarów używanych w myśl art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy i zostanie nabyte od podmiotu, o którym mowa w art. 120 ust. 10 pkt 4 ustawy, a tym samym od nabycia obuwia nie będzie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku VAT. Ponadto - jak Pan wskazał - przy zakupie danego towaru zakłada Pan jego zbycie w przeciągu najbliższych 12 miesięcy. Poza tym ww. ekskluzywne obuwie sportowe w chwili sprzedaży będzie nadawało się do dalszego użytku, co łącznie skutkuje spełnieniem przesłanek do zastosowania opodatkowania w procedurze marży.

Podsumowując, po zarejestrowaniu się jako czynny podatnik podatku VAT, będzie Pan mógł sprzedawać towary, tj. używane, ekskluzywne obuwie sportowe, według specjalnej procedury VAT marża, korzystając z art. 120 ust. 4 ustawy (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.307.2023.2.JG)

"(...) Z wniosku wynika, że prowadzą Państwo działalność związaną z handlem używanymi samochodami, auta sprowadzają Państwo z krajów UE. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Zakupili Państwo samochód przeznaczony do dalszej odsprzedaży od włoskiej firmy w procedurze wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Na fakturze widnieje oznaczenie E - dostawa wewnątrzwspólnotowa, nieopodatkowana.

Państwa wątpliwości dotyczą możliwości zastosowania procedury szczególnej VAT marża przy sprzedaży auta osobie prywatnej lub firmie.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wskazać, że warunkiem zastosowania szczególnej procedury opodatkowania marży jest to, że we wcześniejszej fazie obrotu podmiot sprzedający towar podatnikowi pozbawiony był prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy jego nabyciu.

Odnosząc się do opisanej we wniosku sytuacji należy zauważyć, że nabyli Państwo samochód w procedurze wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Czynność ta podlega - stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 4 - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W takim przypadku mają Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego, na co wskazuje art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c) ustawy (...).

Powyższe potwierdza wyrok WSA w Poznaniu z 16 stycznia 2019 r., sygn. akt I SA/Po 710/18, w którym Sąd stwierdził, że:

Skoro przemieszczenie towarów z państwa członkowskiego do Polski rodziło obowiązek zapłaty podatku należnego w Polsce, który następnie przy rozliczeniu stanowił podatek naliczony, to nie można mówić, że towar ten nie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT we wcześniejszych etapach obrotu. Należy zauważyć, że art. 120 ust. 10 u.p.t.u. stanowi katalog zamknięty przypadków uprawniających podatnika do opodatkowania dostawy podatkiem VAT marża. W związku z powyższym skoro cytowany wyżej art. 120 ust. 10 u.p.t.u. nie przewiduje możliwości zastosowania procedury VAT marża w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (...), to dostawa tych towarów podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem w kwestii możliwości zastosowania procedury VAT-marża do nabytego przez Spółkę używanego samochodu, należy podkreślić, że katalog w art. 120 ust. 10 ustawy jest katalogiem zamkniętym. A zatem, jest to wyliczenie wszystkich możliwych sposobów nabycia towarów używanych, które upoważniają do zastosowania opodatkowania na zasadzie marży dalszej sprzedaży nabytych towarów używanych. Wskazali Państwo, że nie nabyli samochodu od podmiotów wymienionych w art. 120 ust. 10 pkt 4 i 5 ustawy.

W konsekwencji, nie będą mieli Państwo prawa do sprzedaży samochodu w procedurze VAT marża, gdyż nie zostaną spełnione warunki wynikające z ww. przepisów. Jak wyżej wskazano przy nabyciu samochodu będą Państwo mieli prawo do odliczenia podatku naliczonego. (...) stwierdzić należy, że przy sprzedaży auta osobie prywatnej jak i firmie nie możecie Państwo zastosować procedury VAT marży, a dostawa wskazanego auta powinna zostać opodatkowana właściwą stawką podatku VAT (...)".