Zwolnienie z VAT dotyczące drobnych przedsiębiorców

Zwolnieniu z podatku VAT podlegają tzw. drobni przedsiębiorcy, tj. podmioty prowadzące działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, tj. 200.000 zł.

Podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku podatkowego, mają prawo do zwolnienia z VAT, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

Zwolnienie podmiotowe z VAT w przypadku podmiotów rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej przysługuje z mocy prawa (z wyłączeniem podmiotów wykonujących czynności określone w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT).

Zwolnień, o których mowa w art. 113 w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
• wyrobów tytoniowych,
• samochodów osobowych, innych niż wymienione w art. 113 ust. 3 pkt 1 lit. e), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b),

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu,

f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
• urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

• pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
• motocykli (PKWiU ex 45.4);

2) świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

d) ściągania długów, w tym factoringu;

3) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy, do wyliczenia kwoty sprzedaży uprawniającej do zwolnienia przyjmuje się łączną wartość sprzedaży opodatkowanej netto (bez podatku VAT).

Do wartości sprzedaży uprawniającej do korzystania z tego zwolnienia nie wlicza się czynności wymienionych w art. 113 ust. 2, tj.:

1) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;

2) sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;

3) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:

a) transakcji związanych z nieruchomościami,

b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,

c) usług ubezpieczeniowych

- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

4) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Warto także zwrócić uwagę, iż nie zawsze sprzedaż zwolniona z VAT powinna być pomijana przy wyliczaniu limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. W przypadku np. usług w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części takich nieruchomości na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe (usługi zwolnione z VAT), usługi te nie są wliczane do ww. limitu jedynie wówczas, gdy będą miały charakter pomocniczy.

Jeżeli z ewidencji sprzedaży wynikać będzie, że limit wartości sprzedaży został przekroczony w danym dniu, to zwolnienie utraci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 lipca 2023 r., nr 0113-KDIPT1-1.4012.333.2023.2.WL)

"(...) Z opisu sprawy wynika, że nie jest Pani zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Z końcem ... 2023 r. zamierza Pani zakończyć działalność komorniczą i rozpocząć działalność gospodarczą w zakresie psychoterapii oraz w zakresie mediacji od ...2023 r. bądź ...2023 r. Przeważającym PKD będzie nr PKD 86.90.E »Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowana«, dodatkowym PKD 69.10.Z »Działalność prawnicza«. Będzie Pani osobiście wykonywać pracę w zakresie psychoterapii w ramach zgłoszonego PKD 86.90.E oraz pełnić rolę mediatora w ramach PKD 69.10.Z z tym zastrzeżeniem, że nie będzie świadczyć usług prawniczych i doradczych - faktyczną działalnością w tym obszarze będzie tylko praca w zakresie rozwiązywania konfliktów w procesie mediacji cywilnych sądowych i pozasądowych mających na celu bezstronne wspieranie stron w zawarciu ugody. W 2022 roku nie prowadziła Pani działalności gospodarczej i nie osiągnęła Pani żadnej sprzedaży podlegającej opodatkowaniu VAT. Przewidywana wartość sprzedaży z tytułu rozpoczęcia działalności gospodarczej w zakresie psychoterapii oraz w zakresie mediacji w 2023 roku, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku 2023, nie przekroczy kwoty 200.000 zł. Świadczone przez Panią usługi psychoterapii są traktowane jako usługi opieki medycznej zwolnionej z VAT, będą więc korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT. W prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie Pani wykonywała - innych niż usługi prawnicze i doradcze - czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług. (...)

(...) ustawa o podatku od towarów i usług, ani przepisy wykonawcze do niej, nie definiują pojęcia doradztwa. W potocznym rozumieniu termin »doradztwo« obejmuje szereg usług doradczych, tj. np.: podatkowe, prawne, finansowe. Ponieważ brak w ustawie definicji doradztwa, to należy odwołać się do wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN, pod pojęciem »doradcy« należy rozumieć »tego, kto doradza«. Natomiast »doradzać«, w myśl powołanego wyżej Słownika języka polskiego PWN, oznacza »udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie«. Doradztwo jest zatem udzieleniem fachowych zaleceń, porad. Użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin »usługi w zakresie doradztwa« należy rozumieć w związku z tym szeroko.

Podobnie jak w przypadku usług doradztwa, ustawa nie definiuje pojęcia »usługi prawnicze«. Pomocne w tym wypadku jest odwołanie do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w której w kategorii »usługi prawnicze« znalazły się usługi w zakresie doradztwa prawnego i reprezentacji w dziedzinie prawa karnego, handlowego, pracy i cywilnego, a także usługi prawne dotyczące patentów, praw autorskich i pozostałych praw własności intelektualnej, usługi notarialne, arbitrażowe i polubowne oraz związane z aukcjami. (...) Pojęcie mediacji zostało w internetowym Słowniku Języka Polskiego zdefiniowane jako »pośredniczenie w sporze mające na celu ułatwienie stronom dojście do porozumienia«.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (...) umieszcza zawód mediatora (oznaczonego nr 263502) i mediatora sądowego (263507) w grupie elementarnej »specjaliści do spraw społecznych« w ramach grupy średniej »Specjaliści z dziedzin społecznych i religijnych«. Specjaliści z dziedziny prawa sklasyfikowani są jako odrębna grupa średnia.

Wobec powyższego, świadczenie usług mediacji, nie stanowi - jak wskazała Pani we wniosku - usług doradztwa, ani usług prawniczych, bowiem faktyczną działalnością w tym obszarze będzie tylko praca w zakresie rozwiązywania konfliktów w procesie mediacji cywilnych sądowych i pozasądowych mających na celu bezstronne wspieranie stron w zawarciu ugody.

Zgodnie z opisem sprawy zamierza Pani świadczyć m.in. usługi psychoterapii, które to traktowane będą jako usługi opieki medycznej zwolnionej z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy. Tym samym, zgodnie z art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy, usługi te nie będą wliczane się do limitu wartości sprzedaży, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

(...) Należy jednakże zaznaczyć, że jeżeli w 2023 roku wartość Pani sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy kwotę 200.000 zł oraz w kolejnych latach wartość sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy przekroczy u Pani kwotę 200.000 zł, to zwolnienie utraci moc począwszy od czynności, którą zostanie przekroczona ta kwota. Utraci Pani również prawo do zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy w przypadku wykonania jakiejkolwiek czynności wymienionej w art. 113 ust. 13 ustawy (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.257.2023.2.KP)

"(...) Z opisu sprawy wynika, że 6 grudnia 2012 r. zarejestrował Pan działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług rolniczych jako czynny podatnik podatku VAT. W związku z tym stał się Pan również czynnym podatnikiem podatku VAT z prowadzonego gospodarstwa rolnego. 10 grudnia 2012 r. zakupił Pan środek trwały - ciągnik rolniczy. W deklaracji VAT za miesiąc 12/2012 kwotę podatku naliczonego odliczył Pan i wykazał do zwrotu na rachunek bankowy. 31 grudnia 2018 r. zamknął Pan działalność gospodarczą ale nadal pozostał Pan czynnym podatnikiem podatku VAT z tytułu prowadzonego gospodarstwa rolnego. Wobec tego, że nadal wykonywał Pan czynności opodatkowane nie musiał Pan zwracać podatku VAT naliczonego od zakupu ciągnika. 30 kwietnia 2021 r. powrócił Pan do zwolnienia z VAT z art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy. Planowana sprzedaż ciągnika rolniczego nastąpi w roku 2023. (...)

(...) należy stwierdzić, że sprzedaż przez Pana, jako rolnika ryczałtowego, ciągnika nie może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, gdyż transakcja ta nie dotyczy działalności rolniczej, o której mowa w ww. art. 2 pkt 15 ustawy. Ponadto, z powołanego art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy wynika również, że do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, nie wlicza się przychodów osiągniętych przez rolnika ryczałtowego z tytułu sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez niego działalności rolniczej.

Jednocześnie należy podkreślić, że w myśl art. 113 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług do kwoty sprzedaży nie wlicza się także odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

(...) przedmiotowy pojazd nie spełnia przesłanek określonych w art. 2 pkt 10 lit. a) ustawy i tym samym brak podstaw prawnych, aby go uznać za nowy środek transportu w rozumieniu ww. przepisu.

(...) skoro ciągnik stanowi środek trwały wprowadzony do ewidencji środków trwałych, który podlega amortyzacji, to planowana jego dostawa, będzie mogła korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy. Dodatkowo, sprzedaż ciągnika, będącego środkiem trwałym, który podlega amortyzacji na podstawie art. 113 ust. 2 pkt 3 ustawy, nie będzie podlegać wliczeniu do limitu określonego w art. 113 ust. 1 ustawy. Tym samym bez względu na kwotę za jaką Pan sprzeda ciągnik, transakcja ta będzie mogła korzystać z ww. zwolnienia (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 sierpnia 2023 r., nr 0111-KDIB3-3.4012.221.2023.2.AW)

"(...) Z treści art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) ustawy wynika, że dostawa towaru zawarta w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie m.in. urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27), nie może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług. Co istotne art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) ustawy, odnosi się do umów zawieranych zarówno z konsumentami, jak i z podmiotami niebędącymi konsumentami tj. innymi podatnikami. (...)

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani indywidualną działalność gospodarczą pod (...). Nie jest Pani czynnym podatnikiem VAT i korzysta Pani ze zwolnienia o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy VAT. Głównym rodzajem Pani działalności jest świadczenie usług kosmetycznych: PKD 96.02.Z - fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne. Dodatkowo dokonuje Pani również sprzedaży preparatów kosmetycznych i toaletowych sklasyfikowanych wg PKWIU: 20.42.1. Sprzedaż dokonywana jest wyłącznie w gabinecie, w przeważającej większości dla klientów gabinetu. Jak Pani wskazała, sprzedaż jest bezpośrednia, strony transakcji, tj. sprzedający - Pani lub pracownik oraz kupujący są obecni przy transakcji. Zakupione towary nie są wysyłane jakąkolwiek pocztą, spedycją lub kurierem. Nie jest to sprzedaż internetowa, tylko stacjonarna w gabinecie. (...)

(...) wskazać należy, że prowadzona przez Panią sprzedaż wskazanych w opisie sprawy preparatów kosmetycznych i toaletowych sklasyfikowanych w PKWiU 20.42.1, nie będzie stanowiła sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) ustawy. (...)

W konsekwencji (...) nie będą miały wobec Pani zastosowania przepisy art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) ustawy. Tym samym sprzedaż ww. towarów (przy zachowaniu warunków określonych w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług) nie powoduje utraty prawa do zwolnienia podmiotowego (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.389.2023.1.JG)

"(...) Z opisu sprawy wynika, że 7 lipca 2020 r. wynajął Pan jako osoba prywatna lokal użytkowy firmie zajmującej się sprzedażą sprzętu muzycznego. Firmie tej wystawia Pan co miesiąc rachunki. W 2021 r. uzyskał Pan również przychód wynikający z obrotu akcji na giełdzie. 18 czerwca 2021 r. zarejestrował Pan jednoosobową działalność gospodarczą w CEIDG polegającą na wykonywaniu usług związanych z grafiką komputerową (kod PKD: 59.12.Z). Nie rejestrował się Pan jako podatnik VAT, korzystając ze zwolnienia w postaci limitu 200.000 zł rocznego obrotu. (...)

(...) należy wskazać, że wartość świadczonych przez Pana usług najmu lokalu użytkowego, jako czynność opodatkowana podatkiem od towarów i usług podlegała wliczeniu do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy świadczonych przez Pana usług związanych z grafiką komputerową.

Na gruncie niniejszej sprawy (...), świadczenie usług najmu lokalu użytkowego wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, jeżeli jest wykonywane w sposób ciągły do celów zarobkowych, co ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Zatem najem przez Pana nieruchomości (lokalu użytkowego) jest przedmiotem działalności gospodarczej, bez względu na to, czy zarejestrował Pan taką działalność w CEIDG czy też nie, gdyż jak już zostało wskazane na gruncie przepisów ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów (w tym przypadku lokalu) w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przedmiotowy najem lokalu użytkowego nie mieści się w dyspozycji przepisów art. 113 ust. 2 ustawy wskazującego czynności, których nie wlicza się do wartości sprzedaży, gdyż nie korzysta ze zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy - nie jest lokalem wynajmowanym na cele mieszkaniowe - a tylko takie, zgodnie z dyspozycją wskazanego artykułu korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT.

Zatem fakt, że Pan zadecydował, że lokal użytkowy nie będzie stanowił elementu majątkowego Pana firmy związanej z działalnością gospodarczą i nie wprowadził Pan tego lokalu do środków trwałych swojej działalności nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w podatku od towarów i usług.

Należy (...) podkreślić, że na gruncie podatku VAT odpłatne udostępnianie (najem) innemu podmiotowi lokalu użytkowego skutkuje uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie wynajmującego, a tym samym stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy oraz nosi znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, (niezależnie od tego czy wprowadzi Pan lokal do środków trwałych czy nie) co wyklucza sprzedaż opisanej nieruchomości w ramach majątku prywatnego. Istota umowy najmu wskazuje, że na jej podstawie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług przez właściciela na rzecz najemcy. Najemca za oddaną mu w najem rzecz płaci umówiony czynsz. Istnieje zatem bezpośredni związek między świadczoną usługą a przekazanym za nią wynagrodzeniem. Charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa najmu wskazuje, że jest on długotrwały, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe.

(...) w przedmiotowej sprawie obroty z tytułu świadczenia usług najmu lokalu użytkowego, powinny być wliczane do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy. Zatem po przekroczeniu kwoty, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, powinien Pan złożyć zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R we właściwym urzędzie skarbowym (...)".