Na podstawie § 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT z deklaracją, w przypadku istnienia między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą powiązań, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, przy wykazaniu transakcji w ewidencji w zakresie podatku należnego dla JPK_V7M/JPK_V7K należy stosować oznaczenie TP.
Chodzi tu o powiązania, o których mowa w art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm.).
Zatem, jeżeli pomiędzy kontrahentami występują powiązania, o których mowa w tych przepisach, to podatnik w pliku JPK_VAT (w części ewidencyjnej w zakresie podatku należnego) transakcje pomiędzy tymi podmiotami oznacza symbolem TP. Dotyczy to:
1) podmiotów, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
2) podmiotów, na które wywiera znaczący wpływ:
- ten sam inny podmiot lub
- małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
3) spółki niebędącej osobą prawną i jej wspólnika, lub
4) spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, i jej komplementariusza, lub
5) spółki jawnej będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, i jej wspólnika, lub
6) podatnika i jego zagranicznego zakładu, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej - spółki kapitałowej wchodzącej w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Przez wywieranie znaczącego wpływu, o którym mowa powyżej rozumie się:
1) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
a) udziałów w kapitale, lub
b) praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
c) udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach, lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
2) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
W związku z powyższym podatnik w celu ustalenia, czy podmioty są ze sobą powiązane, musi dokonać analizy relacji kapitałowych, osobowych i rodzinnych. Do uznania, iż powiązanie istnieje, wystarczające jest wystąpienie jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.
Przy czym organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych podkreślają, że oznaczenie TP odnosi się wyłącznie do faktu wystąpienia powiązań pomiędzy dostawcą, a nabywcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Samo wystąpienie powiązań powoduje więc obowiązek stosowania ww. oznaczenia, natomiast nie bierze się pod uwagę, czy doszło do sytuacji wymienionych w poszczególnych punktach art. 32 ust. 1 ustawy o VAT (np. do zaniżenia podstawy opodatkowania w podatku VAT). Tak wynika przykładowo z interpretacji indywidualnych Dyrektora KIS z dnia 1 grudnia 2022 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.561.2022.2.EG czy z dnia 28 października 2022 r., nr 0111-KDIB3-3.4012.191.2022.2.WR.
Uwaga
Na podstawie § 10 ust. 4a i 4b rozporządzenia w sprawie JPK_VAT z deklaracją oznaczenia TP nie należy stosować w przypadku dostaw towarów oraz świadczenia usług, gdy powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub JST, lub ich związkami oraz do czynności wykazywanych na podstawie dowodów sprzedaży wymienionych w § 10 ust. 5 pkt 1, czyli do dokumentów oznaczonych RO (dokumentu zbiorczego o sprzedaży z kas rejestrujących).
Kwestia stosowania przez miejską spółkę gminną oznaczeń TP w prowadzonej ewidencji sprzedaży VAT dla transakcji zawieranych przez ww. spółkę z:
- gminą,
- burmistrzem miasta,
- spółką komunalną zależną od gminy miasto,
- prezesem spółki,
- członkami rady nadzorczej spółki,
- prokurentami spółki, jak również członkami ich rodzin (w przypadku pokrewieństwa i powinowactwa do drugiego stopnia)
była rozpatrywana przez Dyrektora KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 2022 r., nr 0111-KDIB3-3.4012.66.2022.2.WR.
Z interpretacji tej wynika, że spółka zajmuje się zarządzaniem sieciami wodociągowymi i kanalizacyjnymi na terenie gminy wraz z obsługą hydroforni i oczyszczalni ścieków. Spółka zajmuje się również rozliczaniem z odbiorcami za pobraną wodę i ścieki. Wystawia także dla zainteresowanych osób warunki przyłączania nieruchomości do gminnych sieci wodociągowo-kanalizacyjnych. W zakresie organizacji spółki wskazano, iż jej 100% właścicielem jest miasto.
Zdaniem organu podatkowego w analizowanej sytuacji spółka z uwagi na występujące powiązania wskazane w § 10 ust. 4b rozporządzenia w sprawie JPK_VAT z deklaracją nie ma obowiązku stosowania oznaczenia TP dla transakcji z gminą miejską oraz do transakcji z burmistrzem miasta. Obowiązek ten nie dotyczy również transakcji zawieranych ze spółką komunalną zależną od gminy/miasta.
Z kolei w zakresie obowiązku stosowania oznaczenia TP w przypadku transakcji z prezesem spółki, członkami rady nadzorczej spółki, prokurentami spółki, jak również członkami ich rodzin (w przypadku pokrewieństwa i powinowactwa do drugiego stopnia) czytamy:
"(...) wskazali Państwo, że zarząd Spółki kieruje działalnością Spółki, reprezentuje ją w sądzie oraz poza sądem. Do kompetencji zarządu należą wszystkie sprawy niezastrzeżone do właściwości pozostałych władz Spółki. Zarząd działa na podstawie regulaminu określonego przez Zgromadzenie Wspólników. Zarząd Spółki powołał dwóch prokurentów. Zakres kompetencji zarządu, który w Państwa przypadku jest jednoosobowy, prowadzi do stwierdzenia, że zarząd (Prezes zarządu) wywiera znaczący wpływ na Państwa działalność. Tym samym pomiędzy prezesem zarządu, a Państwem występują powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W rezultacie, stosownie do § 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, mają Państwo obowiązek stosowania oznaczenia »TP« dla transakcji z Państwa prezesem (...).
(...) z uwagi na liczne kompetencje, które wpływają na Państwa działalność, członkowie rady nadzorczej wywierają znaczący wpływ na Państwa działalność. Tym samym z uwagi na istnienie powiązań, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, dla transakcji z członkami rady nadzorczej są Państwo zobowiązani do stosowania oznaczenia »TP« (...).
(...) Mając na uwadze zakres prokury niewątpliwie prokurent wpływa na działania lub przebieg wydarzeń albo spraw mocodawcy, w szczególności w relacji z podmiotami zewnętrznymi. Stwierdzić zatem należy, że Państwa prokurenci mają wpływ na Państwa działanie. Tym samym, z uwagi na powyższe, wskazać należy, że będą Państwo mieli obowiązek stosowania oznaczenia »TP« dla transakcji z Państwa prokurentami (...).
(...) stosownie do art. 11a ust. 1 pkt 4 lit. b) tiret drugi ustawy o CIT o podmiotach powiązanych można mówić również wtedy gdy na ten podmiot wywiera wpływ małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot. Z uwagi na brzmienie tego przepisu przyjąć należy, że powiązania, o których mowa art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług wystąpią również pomiędzy Państwem, a małżonkami, krewnymi oraz powinowatymi do drugiego stopnia Państwa Prezesa, Państwa członków Rady Nadzorczej oraz Państwa prokurentów. Zatem również dla transakcji z ww. osobami są Państwo zobowiązani stosować oznaczenie »TP« (podkreślenie redakcji) (...)".
Reasumując, w przypadku istnienia między nabywcą a spółką komunalną powiązań, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, spółka ma obowiązek oznaczania transakcji symbolem TP w ewidencji w zakresie podatku należnego dla JPK_V7M/JPK_V7K (tj. m.in. transakcji z prezesem spółki, członkami rady nadzorczej spółki, prokurentami spółki jak również członkami ich rodzin - w przypadku pokrewieństwa i powinowactwa do drugiego stopnia).
