Umowa o pracę z córką

Stan faktyczny opisany we wniosku:

O wydanie interpretacji indywidualnej wystąpił do ZUS przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą m.in. w zakresie kosmetologii. Zatrudnił on na stanowisku kosmetolog w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy córkę, z którą pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Wykonuje ona wybrane czynności i nie jest to praca samodzielna, która wymaga podejmowania decyzji strategicznych związanych z działalnością. Pełną odpowiedzialność za efekty i skutki pracy wykonywanej przez córkę ponosi przedsiębiorca. Praca wykonywana jest pod jego zwierzchnictwem oraz kontrolą.

Stanowisko wnioskodawcy:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zatrudnienie córki, z którą pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym w oparciu o umowę o pracę nie ma znamion współpracy przy wykonywaniu działalności, gdyż praca ta obejmuje tylko wycinek prowadzonej przez niego działalności gospodarczej i jest wykonywana pod jego nadzorem. Pełne ryzyko prowadzenia działalności spoczywa na przedsiębiorcy. Wnioskodawca uważa, że w takich okolicznościach podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne powinna być liczona jak przy etacie, a nie współpracy.

Rozstrzygnięcie ZUS:

ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Jak czytamy w interpretacji: "(...) Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami - art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność - art. 6 ust. 1 pkt 5 wyżej cytowanej ustawy (ustawy o sus - przyp. red.). Natomiast art. 8 ust. 1 wskazuje, że za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi: jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ustępie 11, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

Natomiast, za osobę współpracującą (art. 8 ust. 11) z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4-5a, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Należy podkreślić, że przepis art. 8 ust. 11 ustawy systemowej odwołuje się do dwóch przesłanek, a mianowicie pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym oraz współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Oba te warunki muszą być spełnione łącznie. Pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym oznacza więź gospodarczą i emocjonalną opartą na pokrewieństwie i tytule prawnym. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują. Osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny). Praca w ramach współpracy musi być stała i systematyczna, połączona z poświęceniem znaczącego wymiaru godzin, musi stanowić istotną sferę aktywności życiowej i powinna prowadzić do wymiernych korzyści materialnych. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. akt II UK 134/08 przyjął, że cechami konstytutywnymi pojęcia »współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej« w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej są występujące łącznie:

a) istotny dla działalności gospodarczej ciężar gatunkowy działań osoby współpracującej, które nie mogą mieć charakteru wtórnego;

b) bezpośredni związek tych działań z przedmiotem działalności gospodarczej;

c) systematyczność, stabilność i zorganizowanie oraz

d) znaczący czas (długotrwałość) i częstotliwość podejmowanych prac.

Członkowie najbliższej rodziny osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy zawarli z osobą prowadzącą działalność gospodarczą umowę o pracę, są traktowani z mocy prawa - dla potrzeb związanych z podleganiem ubezpieczeniom społecznym - jako osoby współpracujące z osobą prowadzącą działalność pozarolniczą, a nie jako pracownicy. Wyjątek w tym względzie stanowi zawarcie z młodocianym członkiem rodziny (osobą, która nie ukończyła 18 roku życia), pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym, umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem Przedsiębiorcy, że zatrudniając córkę z którą pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym na stanowisku kosmetolog powinien zastosować podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia liczoną od etatu, bowiem w jego ocenie zatrudnienie nie ma znamion współpracy w prowadzeniu działalności gospodarczej, praca obejmuje wycinek prowadzonej przez Przedsiębiorcę działalności gospodarczej i jest wykonywana pod jego nadzorem, ponadto pełne ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej spoczywa na Przedsiębiorcy.

Uwzględniając przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, że praca wykonywana przez córkę Przedsiębiorcy, która pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, wypełnia znamiona »współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej«. W konsekwencji mimo zawarcia z córką umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, dla celów ubezpieczeń społecznych będzie traktowana jako osoba współpracująca, a nie jako pracownik. (...)".