| Brak obowiązku podlegania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawartej z osobą, która pozostaje w stosunku pracy z innym podmiotem w razie skorzystania z jednego dnia bezpłatnego urlopu opiekuńczego (por. interpretacja indywidualna ZUS z 1 czerwca 2023 r., znak DI/100000/43/440/2023).
|
Stan faktyczny opisany we wniosku:
O wydanie interpretacji indywidualnej wystąpił do ZUS przedsiębiorca, który zatrudnia na podstawie umowy o świadczenie usług (do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) osobę, która jest także zatrudniona na podstawie umowy o pracę w innym podmiocie. Z tytułu umowy o pracę osiąga wynagrodzenie na poziomie płacy minimalnej, stąd też wnioskodawca zgłosił ją wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego.
Ubezpieczony w jednym z miesięcy skorzystał z jednego dnia bezpłatnego urlopu opiekuńczego, w związku z czym jego wynagrodzenie za ten miesiąc było niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Stanowisko wnioskodawcy:
Zdaniem wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym nie powstał obowiązek zgłoszenia ubezpieczonego do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Skoro wynagrodzenie należne pracownikowi w ramach umowy o pracę jest określone na poziomie nie niższym niż płaca minimalna, to ubezpieczony w miesiącu, w którym skorzystał z bezpłatnego urlopu opiekuńczego nie będzie podlegał ze zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, pomimo iż wynagrodzenie faktycznie mu wypłacone będzie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Rozstrzygnięcie ZUS:
ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Jak wyjaśnił: "(...) Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2, art. 46 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 4 oraz art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, naliczania i opłacania należnych składek na te ubezpieczenia za każdy miesiąc kalendarzowy, według zasad wynikających z przepisów ustawy, spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.
Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ustawodawca określił w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto, z treści art. 11 i art. 12 tejże ustawy wynika, że ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu mogą podlegać wyłącznie osoby wskazane w art. 6 ust. 1 ww. ustawy. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne istotne jest, czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu wyczerpującego, zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej.
Z brzmienia art. 6 ust. 1 ustawy wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Stosownie zaś do art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby, które są pracownikami podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu.
Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 wskazanej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące. Osoby wskazane w art. 6 ust. 1 pkt 4 ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie na mocy art. 11 ust. 2 tej ustawy.
Art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 7b, 10, 20 i 21, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub Innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, otrzymywania stypendium doktoranckiego, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.
Zgodnie z art. 9 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej "kwotą minimalnego wynagrodzenia"), podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.
Oznacza to, że osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę osiągające ze stosunku pracy przychody, stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie niższej niż minimalne wynagrodzenie, które równocześnie mają inne tytuły do ubezpieczeń są obowiązkowo obejmowane ubezpieczeniami również z innych tytułów.
Wyjątek od tej zasady stanowią pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy, którym przepisy Kodeksu pracy gwarantują co najmniej minimalne wynagrodzenie. Zatem dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy tak długo, jak długo trwa stosunek pracy dodatkowe (pozapracownicze) tytuły ubezpieczeń mają charakter dobrowolny.
Zasada ta stosowana jest także, gdy pracodawca nie wywiązuje się ze swoich obowiązków wynikających z zawartej umowy o pracę i z przepisów prawa to znaczy nie wypłaca należnego pracownikowi wynagrodzenia lub bez zmiany treści umowy o pracę wypłaca wynagrodzenie w kwocie niższej niż należna.
(...) W świetle powyższego, okoliczność, iż zleceniobiorca skorzystał z jednego dnia bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wyniku czego wynagrodzenie tej osoby (...) z tytułu stosunku pracy było niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę nie będzie miało wpływu na obowiązek podlegania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia. (...)".
