Składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych zasadach

Stan faktyczny opisany we wniosku:

O wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła do ZUS wnioskodawczyni, która przez 12 lat mieszkała w Anglii, gdzie była zatrudniona na podstawie umowy o pracę i w zakresie ubezpieczeń społecznych podlegała z tego tytułu angielskiemu ustawodawstwu. Następnie wróciła do Polski i po kilku miesiącach rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawczyni świadczy usługi na rzecz byłego pracodawcy z Anglii, pokrywające się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy. Zarówno w Anglii, jak i w Polsce w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej.

Stanowisko wnioskodawcy:

Zdaniem wnioskodawczyni, przysługuje jej prawo do deklarowania do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia, gdyż w czasie zatrudnienia u angielskiego pracodawcy podlegała w zakresie ubezpieczeń społecznych innemu ustawodawstwu niż polskie.

Rozstrzygnięcie ZUS:

ZUS zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy. Jak wyjaśnił: "(...) Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 4 powołanej ustawy (ustawa o sus - przyp. red.), osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Prawodawca na mocy art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przyznał przedsiębiorcom uprawnienie polegające na możliwości opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej od podstawy wymiaru składek stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przepis ten bowiem stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Możliwość ta jednak, jak stanowi art. 18 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma zastosowania w odniesieniu do osób które:

1. prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
2. wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek, w wysokości o której mowa w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, będzie każdorazowo zależało od spełnienia obu ww. przesłanek.

Zgodnie z pierwszą z przesłanek, prawa do opłacania składek od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia nie posiadają osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą w rozumieniu wskazanej ustawy, do których zalicza się: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych; działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych; wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej; akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej oraz osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (...). Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że wyłącznie fakt nieprowadzenia działalności pozarolniczej w żadnej z określonych w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych form, w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wskazanej w art. 8 ust. 6 pkt 1 tejże ustawy, umożliwia przedsiębiorcy skorzystanie z prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na zasadach określonych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z drugą z przesłanek zawartą w art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest aby nie wykonywała na rzecz byłego pracodawcy w ramach działalności gospodarczej czynności tożsamych do uprzednio (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) wykonywanych w ramach stosunku pracy. Powyższe oznacza, iż zakres czynności świadczonych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może choćby częściowo pokrywać się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot »czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności« należy rozumieć czynności powierzone, przez pracodawcą i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy.

Należy zaznaczyć, że wystarczy, aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy tylko w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Dopiero, gdy wykonywana praca w ramach prowadzonej działalności ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności wykonywanych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę - osoba prowadząca działalność może skorzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Bez znaczenia pozostaje okoliczność braku samodzielności podczas wypełniania obowiązków. Należy pamiętać, że warunek niewykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy dotyczy nie tylko pierwszego dnia prowadzenia działalności, ale całego 24-miesięcznego okresu. Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy (także wtedy, gdy moment ten wystąpi np. po upływie kilku miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności) następuje utrata prawa do deklarowania do podstawy wymiaru kwoty niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ponownie prawo to zyskuje się od dnia zaprzestania wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy.

Zgodnie z art. 18aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia opłacają również osoby, którym upłynął 6 miesięczny okres zwolnienia z obowiązku ubezpieczeń społecznych, o którym mowa w art. 18 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz osoby, które zrezygnowały z ww. zwolnienia przed upływem 6 miesięcy, o ile spełniają podane wyżej warunki. Co do zasady pod pojęciem »byłego pracodawcy«, o którym mowa zarówno w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana dotychczas tj. przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności, w tym pracodawcę, z którym prowadzący działalność nie rozwiązał umowy o pracę. Jednak wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy zagranicznego pozwala przedsiębiorcy na skorzystanie z prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem, że w całym okresie wykonywania tej pracy (w ramach stosunku pracy) nie było właściwe ustawodawstwo polskie. (...)".

Stan faktyczny opisany we wniosku:

O wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła do ZUS osoba, która w marcu 2016 r. otworzyła działalność gospodarczą i opłacała składki ZUS na preferencyjnych zasadach. W październiku 2022 r. złożyła ona do CEIDG wniosek o wykreślenie działalności, przy czym działalność ta faktycznie nie była prowadzona już od sierpnia 2016 r. W tym samym miesiącu otworzyła ona nową działalność gospodarczą, w ramach której skorzystała z tzw. ulgi na start, a po upływie okresu korzystania z tej ulgi zamierzała zgłosić się do ubezpieczeń społecznych na preferencyjnych warunkach (tj. ustalać podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia).

Stanowisko wnioskodawcy:

Przedsiębiorca stoi na stanowisku, że spełnia wszelkie przesłanki umożliwiające skorzystanie z ulgi na start oraz z możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych zasadach, tj. od daty zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej (sierpień 2016 r.) minął okres 60 miesięcy kalendarzowych, w ramach prowadzonej działalności nie wykonuje usług na rzecz byłego pracodawcy, a ponadto nie ma innych negatywnych przesłanek uniemożliwiających skorzystanie z ww. preferencji.

Rozstrzygnięcie ZUS:

ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe zarówno w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres pierwszych 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej (ulga na start), jak i możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jak czytamy w interpretacji: "(...) Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy (ustawy o sus - przyp. red.), osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

W myśl art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców - »Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej«.

W myśl art. 18aa ust. 1, 2, 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, przez zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami, a przepis art. 13 pkt 4 stosuje się. W przypadku wskazanym w ust. 1 objęcie ubezpieczeniami następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Przepis art. 18a ust. 1 stosuje się również do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, którzy kontynuują działalność gospodarczą po upływie okresu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36.

Z powyższego wynika, że w sytuacji gdy osoba rozpoczynająca wykonywanie działalności gospodarczej podejmuje ją po raz pierwszy lub podejmuje ją ponownie, ale od zakończenia poprzedniej działalności lub od dnia jej ostatniego zawieszenia upłynął okres co najmniej 60 miesięcy, a w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, o których stanowi powołany art. 6 ust. 1 pkt 5 i powiązany z nim art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że osoba prowadząca działalność gospodarczą spełniająca ww. warunki nie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w konsekwencji nie podlega ubezpieczeniom społecznym w okresie 6 miesięcy stosowania tzw. ulgi na start. Powyższa 6 miesięczna ulga jest uprawnieniem i nie jest obowiązkowa, a więc to od przedsiębiorcy zależy, czy z niej skorzysta. W przypadku rezygnacji z ww. ulgi do czego prowadzący działalność ma prawo zgodnie z art. 18 ust. 2 Prawo przedsiębiorców nie będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia ani wstecz, ani na bieżąco (jeśli nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy). Kolejny raz będzie mógł skorzystać z ww. ulgi na start dopiero po upływie 60 miesięcy kalendarzowych od dnia jej zakończenia bądź zawieszenia.

Jednocześnie w myśl art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu tej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie zaś art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność, a także wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

W art. 18a ust. 2 pkt 1 i 2 ustawodawca zawarł przesłanki negatywne, które w sytuacji ich wystąpienia uniemożliwiają skorzystanie z prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w obniżonej wartości w stosunku do wymogów art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

(...) Zakład wskazuje, iż Wnioskodawca spełnia warunki ustawowe na podstawie art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców do skorzystania z możliwości nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, a wskazane przez Przedsiębiorcę fakty: takie jak zaprzestanie w (...) 2016 r. wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej oraz ponowne jej rozpoczęcie w (...) 2022 r. oraz niewykonywanie pracy na rzecz byłego pracodawcy dają mu możliwość skorzystania z ww. ulgi na podstawie art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców, ponieważ minął okres ponad 60 miesięcy od dnia zaprzestania jej wykonywania co miało miejsce w (...) 2016 r. Przepis art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo Przedsiębiorców stanowi, iż prawo do ulgi ma przedsiębiorca, który podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.

(...) Odnośnie natomiast drugiego zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku (...) tj. możliwości ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy o sus po okresie wykorzystania tzw. »ulgi na start« Zakład wskazuje, iż Przedsiębiorca będzie miał również prawo do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia objęcia ubezpieczeniami społecznymi (art. 18aa ust. 3 ustawy o sus) w zadeklarowanej kwocie, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wynika to z faktu, iż od momentu faktycznego zaprzestania wykonywania przez Przedsiębiorcę uprzednio prowadzonej działalności gospodarczej tj. od (...) 2016 r. minęło ponad 60 miesięcy i Przedsiębiorca nie wykonuje pracy na rzecz byłego pracodawcy. Przy czym chodzi tu o faktyczne jej niewykonywanie, co wynika z kolei z brzmienia art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który określa czasokres prowadzenia działalności gospodarczej i definiuje osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą: »są to osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności.« Jeśli chodzi o zaprzestanie wykonywania działalności należy rozumieć faktyczne jej nieprowadzenie, a nie moment formalnego dokonania wykreślenia tejże działalności z Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej. (...)".

Stan faktyczny opisany we wniosku:

O wydanie interpretacji indywidualnej do ZUS wystąpił przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (jest to jego pierwsza działalność gospodarcza). Przez pierwsze 6 miesięcy kalendarzowych korzystał on z tzw. ulgi na start, a obecnie opłaca składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych zasadach, tj. od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

Przedsiębiorca zamierza przez miesiąc świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy (w takim samym zakresie jak na etacie), co wiąże się z utratą prawa do korzystania z opłacania preferencyjnych składek. Po tym czasie zakończy on współpracę z byłym pracodawcą.

Stanowisko wnioskodawcy:

W opinii wnioskodawcy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy nastąpi utrata prawa do deklarowania preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jednakże odzyska on to prawo ponownie od dnia zaprzestania wykonywania tej działalności.

Rozstrzygnięcie ZUS:

ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Jak wyjaśnił: "(...) Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy (ustawy o sus - przyp. red.), osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

W myśl art. 18a ust. 1 ustawy (...) o systemie ubezpieczeń społecznych (...) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1) i 2) tego artykułu, z prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę nie mogą skorzystać osoby, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Zakład wyjaśnia, że warunek niewykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy dotyczy nie tylko pierwszego dnia prowadzenia działalności, ale całego 24-miesięcznego okresu. Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy (także wtedy, gdy moment ten wystąpi np. po upływie kilku miesięcy od rozpoczęcia powadzenia działalności) następuje utrata prawa do deklarowania do podstawy wymiaru kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ponownie prawo to zyskuje się od dnia zaprzestania wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy. Należy zaznaczyć, że prawo do płacenia składek od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia przysługuje jedynie w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej lub objęcia ubezpieczeniami po okresie korzystania z tzw. ulgi na start. Bowiem w myśl art. 18aa ust. 1, 2, 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w art. 18 ust. 1 (ulga na start) ustawy (...) Prawo przedsiębiorców, przez zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami, a przepis art. 13 pkt 4 stosuje się. W przypadku wskazanym w ust. 1 objęcie ubezpieczeniami następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Przepis art. 18a ust. 1 stosuje się również do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, którzy kontynuują działalność gospodarczą po upływie okresu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy (...) Prawo przedsiębiorców. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36.

(...) Zakład uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe, w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w zadeklarowanej kwocie nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie po dniu zaprzestania współpracy z byłym pracodawcą do momentu wyczerpania okresu przysługiwania ulgi tj. do momentu upływu pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od momentu objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

Należy wskazać, iż termin pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od pierwszego dnia rozpoczęcia działalności/objęcia ubezpieczeniami, w wypadku gdy rozpoczyna się ona pierwszego dnia miesiąca. W przypadku, gdy rozpoczęcie wykonywania działalności następuje w ciągu miesiąca, bieg terminu 24-miesięcznego liczymy od pierwszego dnia następnego miesiąca kalendarzowego. (...)".