Rozliczenie szkolenia zawodowegoPracodawca wypłaca wynagrodzenie bez przeliczeń za miesiąc, w którym pracownik brał udział w szkoleniu zawodowym, a które odbywało się w godzinach pracy. Jeżeli szkolenie ma miejsce w pozarozkładowym czasie pracy pracownika (np. w wolną dla pracownika sobotę lub niedzielę), wówczas rozlicza je na zasadach przedstawionych w tabeli "Zasady rozliczania szkoleń zawodowych odbywanych w godzinach pozarozkładowych". Sygnalizujemy, że w piśmiennictwie pojawił się pogląd, według którego za czas szkolenia wykraczającego poza normalne godziny pracy pracownika nie przysługuje wynagrodzenie, ponieważ udział w szkoleniu nie jest pracą ani dyżurem, a pracownik nie pozostaje w tym czasie w gotowości do wykonywania pracy.
Uwaga! Za każdą godzinę pozarozkładowego okresu szkolenia zawodowego pracodawca musi naliczyć normalne wynagrodzenie. Jest to suma składników otrzymywanych przez pracownika stale i systematycznie, w zwykłych warunkach i terminach wypłat, bez względu na ich nazwę (por. uchwała SN składu 7 sędziów z 30 grudnia 1986 r., sygn. akt III PZP 42/86, OSNC 1987/8/106 i wyrok SN z 22 czerwca 2011 r., sygn. akt II PK 3/11, OSNP 2012/15-16/191). Obejmuje ona wynagrodzenie zasadnicze i dodatkowe składniki płacowe przysługujące na podstawie obowiązujących u pracodawcy przepisów wewnątrzzakładowych (np. regulaminu wynagradzania) lub umowy o pracę (innego aktu będącego podstawą nawiązania stosunku pracy). Uwzględnia ona także premie o charakterze stałym, jeżeli nie są uzależnione od uzyskania konkretnych osiągnięć w pracy, nieobjętych zadaniami wykonywanymi w godzinach nadliczbowych (por. wyrok SN z 3 czerwca 1986 r., sygn. akt I PRN 40/86, OSNC 1987/9/40 i postanowienie SN z 15 lutego 2012 r., sygn. akt I PK 156/11).
Do obliczenia normalnego wynagrodzenia jako dzielnik przyjmuje się wymiar czasu pracy w danym miesiącu (tzw. nominał), a nie liczbę faktycznie przepracowanych godzin (por. stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 24 października 2014 r. w sprawie dzielnika do obliczania stawki godzinowej wynagrodzenia przy innej niż normatywna liczbie godzin rozkładowych, dalej zwane stanowiskiem MPiPS z 2014 r.). Inaczej jest w przypadku składników zmiennych, które uwzględnia się z miesiąca, w którym nadgodziny wystąpiły. Dla nich dzielnik stanowi liczba godzin faktycznie przepracowanych (bez nadgodzin).
Tabela "Zasady rozliczania szkoleń zawodowych odbywanych w godzinach pozarozkładowych" nie wskazuje trybu obliczania dodatków za nadgodziny. Stawkę godzinową konieczną do ich ustalenia oblicza się, dzieląc miesięczne wynagrodzenie zasadnicze przez liczbę godzin pracy w danym miesiącu (§ 4a rozporządzenia o wynagrodzeniu). Dzielnikiem przy nadgodzinach dobowych jest nominalna liczba godzin pracy w danym miesiącu (por. stanowisko MPiPS z 2014 r.). Przy nadgodzinach średniotygodniowych jest to natomiast nominał ostatniego miesiąca okresu rozliczeniowego (por. stanowisko GIP z 26 sierpnia 2008 r. w sprawie obliczania dodatku z tytułu pracy w nadgodzinach, znak GPP-306-4560-646/08/PE oraz stanowisko MPiPS z 20 sierpnia 2008 r. w sprawie obliczania dodatku z tytułu pracy w nadgodzinach, znak DPR-III-079-475/ZN/08).
Co istotne, funkcjonują dwie metody obliczania tego rodzaju nadgodzin. Zwykle pracodawcy stosują metodę rekomendowaną przez PIP (a nie resort pracy), która sprowadza się do następującego wzoru: liczba faktycznie przepracowanych godzin w okresie rozliczeniowym - wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym - nadgodziny dobowe = nadgodziny średniotygodniowe. Przy czym wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym obniża się o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. z powodu urlopu wypoczynkowego czy choroby (art. 130 K.p.).
Zasady rozliczania szkoleń zawodowych odbywanych w godzinach pozarozkładowych
| Lp.
|
Dzień/pora szkolenia zawodowego
|
Sposób rozliczenia szkolenia zawodowego
|
Reguły rozliczenia szkolenia zawodowego
|
| 1.
|
Po upływie normy dobowej lub średniotygodniowej albo przedłużonego wymiaru czasu pracy, wynikających z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy (art. 151 § 1 K.p.).
|
Gratyfikacja za pracę w godzinach nadliczbowych w postaci finansowej (art. 1511 § 1-3 K.p.) lub czasu wolnego (art. 1512 K.p.).
|
Normalne wynagrodzenie za każdą pozarozkładową godzinę szkolenia zarówno przy naliczaniu dodatków, jak i udzieleniu czasu wolnego.
|
Dodatek za każdą pozarozkładową godzinę szkolenia w wysokości:
| -
|
100% wynagrodzenia, gdy przypada ona w nocy, w rozkładowo wolne dla pracownika niedziele i święta oraz w dni wolne od pracy udzielone w zamian za pracę w niedzielę i święto, a także gdy wynika z przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 1511 § 1 pkt 1 i § 2 K.p.),
|
| -
|
50% wynagrodzenia, jeśli miała miejsce w innych przypadkach niż wymienione w myślniku pierwszym (art. 1511 § 1 pkt 2 K.p.).
|
Przez wynagrodzenie, o którym mowa w obydwu myślnikach, należy rozumieć wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną (według orzecznictwa jest to tylko wynagrodzenie zasadnicze albo wraz z dodatkiem funkcyjnym), a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia obliczonego jak podstawa wynagrodzenia urlopowego (art. 1511 § 3 i § 4 rozporządzenia o wynagrodzeniu).
|
| Czas wolny - zamiast dodatku, o jakim mowa w poprzednim wierszu - w takim samym wymiarze (na wniosek pracownika) lub w wymiarze o połowę wyższym od liczby pozarozkładowych godzin szkolenia oraz z gwarancją wynagrodzenia za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego (bez wniosku pracownika).
|
| 2.
|
Dzień wolny od pracy wynikający z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (np. wolna sobota).
|
Inny dzień wolny (art. 1513 K.p.) oraz dodatek za powstałe nadgodziny dobowe.
|
Cały dzień wolny, bez względu na liczbę godzin szkolenia zawodowego, udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z pracownikiem, a także dodatek za dobowe godziny nadliczbowe, jeśli wystąpiły (por. stanowisko GIP w sprawie pracy w dniu wolnym; znak GPP-249-4560-52/09/PE/RP).
|
| Wyjątkowo rozliczenie w formie wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100% - w razie braku możliwości udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego (por. stanowisko GIP wymienione w poprzednim wierszu).
|
| 3.
|
Niedziela będąca dniem wolnym od pracy dla pracownika
|
Inny dzień wolny lub rozliczenie finansowe, w tym dodatek za przekroczenie normy dobowej, jeśli miało miejsce (art. 15111 § 1 pkt 1 i § 2 K.p.).
|
Inny dzień wolny w ciągu 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a przy braku możliwości dotrzymania terminu - do końca okresu rozliczeniowego, a także dodatek za dobowe godziny nadliczbowe, jeśli wystąpiły.
|
| Przy braku możliwości rozliczenia innym dniem wolnym: normalne wynagrodzenie i dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę szkolenia (art. 15111 § 2 w zw. z art. 1511 § 1 pkt 1 K.p.) oraz dodatek za średniotygodniowe godziny nadliczbowe w wysokości 100% wynagrodzenia (por. pismo GIP z 9 lutego 2005 r. i stanowisko MRPiT udostępnione naszemu Wydawnictwu 28 maja 2021 r.); w orzecznictwie przeważa wykładnia o wypłacaniu tylko jednego dodatku (por. m.in. uchwałę SN z 15 lutego 2006 r., sygn. akt II PZP 11/05, OSNP 2006/11-12/170, wyrok SN z 4 kwietnia 2007 r., sygn. akt III PK 2/07, OSNP 2008/9-10/127).
|
Pracownicy A, B i C są zatrudnieni na cały etat, w podstawowym systemie czasu pracy (od poniedziałku do piątku od 800 do 1600) za wynagrodzeniem jednoskładnikowym (pensja zasadnicza). Szkolenia zawodowe, w których uczestniczyli w lutym 2024 r. (nominalnie 168 godz. pracy) pracodawca rozliczył w następujący sposób:
- za 2 godziny z całodniowego szkolenia przypadające na godziny 1700-1900 w dniu 15 lutego 2024 r. udzielił czasu wolnego w tym samym wymiarze, gdyż wystąpił o to sam pracownik A oraz wypłacił kwotę 83,34 zł normalnego wynagrodzenia, zgodnie z wyliczeniem: 7.000 zł pensji zasadniczej : 168 godz. = 41,67 zł; 41,67 zł x 2 godz. = 83,34 zł,
- za 4 godziny z dwudniowego szkolenia przypadające w wolną sobotę z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy wypłacił pracownikowi B łącznie 476,16 zł, ponieważ szkolenie odbyło się 23-24 lutego 2024 r., po czym pracownik był na zwolnieniu lekarskim do końca tego miesiąca, co uniemożliwiło udzielenie dnia wolnego do końca jednomiesięcznego okresu rozliczeniowego obowiązującego u pracodawcy; na powyższą kwotę złożyło się 238,08 zł normalnego wynagrodzenia (10.000 zł : 168 godz. = 59,52 zł; 59,52 zł x 4 godz. = 238,08 zł) oraz 238,08 zł dodatków (59,52 zł x 100% x 4 godz. = 238,08 zł),
- za 10 godzin szkolenia przypadającego w wolną dla pracownika C niedzielę (18 lutego 2024 r.) udzielił 19 lutego 2024 r. dnia wolnego oraz za 2 godziny przekraczające normę dobową wypłacił łącznie 190,48 zł, na co złożyło się po 95,24 zł normalnego wynagrodzenia (8.000 zł : 168 godz. = 47,62 zł; 47,62 zł x 2 godz. = 95,24 zł) i dodatków za nadgodziny (47,62 zł x 100% x 2 godz. = 95,24 zł).
|
