Art. 6. 1. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
2. Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:
1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
1a) wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
2) z powodu przebywania w:
a) stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,
b) szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;
3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Przesłanką przyznania prawa do zasiłku chorobowego jest niezdolność do pracy z powodu choroby. Przy czym przez niezdolność do pracy należy rozumieć również niezdolność do prowadzenia innej działalności zarobkowej stanowiącej tytuł ubezpieczenia chorobowego. Podstawowym warunkiem nabycia prawa do świadczeń z tytułu choroby jest powstanie niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Jeśli pracownik stanie się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego lub urlopu opiekuńczego, ma prawo do wypłaty zasiłku chorobowego dopiero za okres niezdolności do pracy przypadającej po zakończeniu tych urlopów. Co istotne, okresu niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej w czasie tych urlopów nie wlicza się do okresu płatności zasiłku chorobowego wynikającego z art. 8 ustawy zasiłkowej (tj. 182 dni lub 270 dni).
Pracownik, który korzystał z urlopu wychowawczego, udzielonego na okres od 1 grudnia 2022 r. do 31 marca 2024 r., otrzymał zwolnienie lekarskie z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby na okres od 18 marca do 31 maja 2024 r. (75 dni). Nie nabył on prawa do świadczeń chorobowych za dni absencji przypadającej na okres urlopu wychowawczego, tj. od 18 do 31 marca 2024 r. (14 dni). Po zakończeniu urlopu wychowawczego nabył prawo do:
- wynagrodzenia chorobowego za okres od 1 kwietnia do 3 maja 2024 r. (33 dni),
- zasiłku chorobowego za okres od 4 do 31 maja 2024 r. (28 dni).
Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje także wtedy, gdy nieprzerwana niezdolność do pracy powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i w okresie tej niezdolności do pracy nastąpiła zmiana tytułu ubezpieczenia chorobowego, pod warunkiem że w dniu powstania niezdolności do pracy ubezpieczony miał równolegle co najmniej dwa tytuły do ubezpieczeń (np. z tytułu stosunku pracy do ubezpieczeń obowiązkowych, a z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności do ubezpieczeń dobrowolnych), lecz podlegał ubezpieczeniu tylko z jednego tytułu.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność była jednocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę w okresie od 1 września 2021 r. do 31 marca 2024 r. i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniom społecznym. Od 1 kwietnia 2024 r. (po rozwiązaniu umowy o pracę) została objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi i wypadkowym z tytułu prowadzonej działalności. Od tego dnia zgłosiła się również do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Osoba ta choruje od 18 marca do 21 kwietnia 2024 r. Za okres niezdolności do pracy otrzyma odpowiednio:
- wynagrodzenie chorobowe od 18 do 31 marca 2024 r. (z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę), a następnie
- zasiłek chorobowy od 1 do 21 kwietnia 2024 r. (z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności).
Zasiłek chorobowy przysługuje również ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i niezdolność ta trwa nieprzerwanie po jego ustaniu, co szczegółowo omówimy, komentując art. 13 ustawy zasiłkowej.
Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:
- w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi - w takim przypadku ubezpieczony nie otrzymuje zaświadczenia lekarskiego na odpowiednim druku (ZUS ZLA), lecz decyzję o odsunięciu od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,
- wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi - podstawą do wypłaty świadczeń chorobowych osobie poddanej kwarantannie albo izolacji domowej jest np. informacja w systemie informatycznym Centrum e-Zdrowia (system EWP) o objęciu tej osoby kwarantanną lub izolacją w warunkach domowych,
- z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego lub w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych - w takim przypadku niezdolność do pracy dokumentowana jest zwolnieniem lekarskim ZUS ZLA,
- wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów - podstawą do wypłaty świadczeń chorobowych jest zwolnienie lekarskie ZUS ZLA oraz dodatkowo odrębne zaświadczenie wystawione przez lekarza na zwykłym druku, np. na formularzu ZAS-9 "Zaświadczenie lekarskie o związku niezdolności do pracy z wykonaniem badań lekarskich dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów lub poddaniem się zabiegowi ich pobrania".
