Aktualnie jesteś:

GOFIN podpowiada (strona główna) » Rachunkowość » Nadrzędne zasady rachunkowości i przykłady ich zastosowania w praktyce » Na czym polega zasada indywidualnej wyceny?

ZASOBY BEZPŁATNE

KLASYFIKACJE

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług

Klasyfikacja Środków Trwałych

Polska Klasyfikacja Działalności

Klasyfikacja zawodów i specjalności

Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych

AKTYWNE WZORY DRUKÓW I UMÓW

Rachunkowość - zasoby bezpłatne

Nadrzędne zasady rachunkowości i przykłady ich zastosowania w praktyce

Dodatek nr 10 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości

nr 14 (614) z dnia 20.07.2024

ePUB »

Na czym polega zasada indywidualnej wyceny?

Zasada indywidualnej wyceny została określona w art. 7 ust. 3 ustawy o rachunkowości. W myśl tej zasady wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych. Tylko w niektórych sytuacjach ustawa o rachunkowości zezwala wprost na kompensatę aktywów i pasywów.

Stosowanie zasady indywidualnej wyceny oznacza więc, że oddzielnie wycenia się każdy składnik majątku trwałego (np. grunt i wybudowany na nim budynek stanowiące odrębne środki trwałe) i obrotowego (np. w jednostce prowadzącej sprzedaż sprzętu AGD ustala się oddzielnie cenę dla danego asortymentu, np. dla lodówki, czy telewizora, a nie jedną cenę dla towarów o różnym charakterze).

Zasadę indywidualnej wyceny stosuje się z uwzględnieniem:

art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości, regulującego zasadę istotności oraz art. 4 ust. 4 ww. ustawy, wskazującego na możliwość stosowanie uproszczeń przy ustalaniu zasad (polityki) rachunkowości, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego jednostki,
art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości, zezwalającego na potraktowanie, jak jeden składnik majątku, rzeczowych składników aktywów obrotowych podobnych pod względem rodzaju i przeznaczenia; przykładowo wartość stanu końcowego surowców nabytych do produkcji mebli (tj. materiały obiciowe), które są przyjmowane do magazynu według różnych cen zakupu, można wycenić w zależności od przyjętej przez jednostkę metody ustalania ich rozchodu, czyli przede wszystkim według cen przeciętnych, metody FIFO lub metody LIFO; w tym przypadku można zatem zrezygnować z indywidualnej wyceny tych aktywów.

Zakaz kompensowania w odniesieniu do aktywów i pasywów oznacza, że nie można kompensować (tzw. ujmować per saldo) należności i zobowiązań w bilansie, nawet gdy dotyczą tego samego kontrahenta. Zakaz ten dotyczy wszystkich rodzajów rozrachunków, tj. rozrachunków z tytułu dostaw i usług, publicznoprawnych, z tytułu udzielonych pożyczek, otrzymanych pożyczek, rozrachunków z pracownikami, rozrachunków ze wspólnikami (właścicielami).

Przykład

Spółka z o.o. na dzień bilansowy podsiada należność do zwrotu z tytułu VAT za listopad 20XX r. w kwocie: 1.000 zł oraz zobowiązanie do zapłaty VAT za grudzień 20XX r. w kwocie: 200 zł. Zarząd spółki rozważa jak wykazać ww. należność i zobowiązanie w bilansie sporządzanym na 31 grudnia 20XX r.? Czy należy tego dokonać per saldem - w kwocie: 800 zł - jako należność z tytułu podatków, czy może kwotę: 1.000 zł należy wykazać w bilansie jako należność z tytułu podatków, a kwotę: 200 zł jako zobowiązanie z tytułu podatków?

W sytuacji gdy na dzień bilansowy konto 22-0 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT" wykazuje saldo Wn oznaczające nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym oraz saldo Ma oznaczające zobowiązanie podatkowe podlegające wpłacie do urzędu skarbowego, to w bilansie zaprezentować należy zarówno należność, jak i zobowiązanie z tytułu VAT. Nie wykazuje się bowiem w bilansie zobowiązań i należności per saldo. W przedstawionym stanie faktycznym spółka sporządzając sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, w bilansie saldo konta 22-0 wykaże odpowiednio:

saldo Ma w kwocie: 200 zł, oznaczające zobowiązanie podatkowe, wskaże w pasywach w pozycji B.III.3 lit. g) "Zobowiązanie krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych",
saldo Wn w kwocie: 1.000 zł, oznaczające nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym, wskaże w aktywach w pozycji B.II.3 lit. b) "Należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek z tytułu publicznoprawnych".

Wynikający z zasady indywidualnej wyceny zakaz kompensowania oznacza także, iż nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych. Może to dotyczyć przykładowo sytuacji opisanej w poniższym przykładzie.

Przykład

W czerwcu 20XX r. w spółce jawnej w wyniku pożaru uległ uszkodzeniu środek trwały w budowie. Wartość nakładów poniesionych na ten środek trwały na koniec czerwca 20XX r. wynosiła: 500.000 zł. W lipcu 20XX r. spółka poniosła koszty odtworzenia środka trwałego w budowie, które według otrzymanej faktury wyniosły: 50.000 zł (plus VAT: 11.500 zł). Środek trwały w budowie, który uległ zniszczeniu, był objęty ubezpieczeniem. Spółka otrzymała odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej w kwocie: 48.000 zł. Zgodnie z polityką rachunkowości, spółka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i sporządza porównawczy rachunek zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.

Kierownictwo rozważa czy przyznane odszkodowanie powinno zostać ujęte na pozostałych przychodach operacyjnych, czy jednak powinno pomniejszyć koszty odtworzenia środka trwałego w budowie.

W przestawionym stanie faktycznym spółka koszty związane z odtworzeniem środka trwałego w budowie powinna ująć w pozostałych kosztach operacyjnych, a uzyskane odszkodowanie w pozostałych przychodach operacyjnych. Co do zasady, wskazanej w art. 7 ust. 3 ustawy o rachunkowości, nie można bowiem kompensować ze sobą różnych co do rodzaju przychodów i kosztów związanych z nimi. W związku z tym spółka powyższe operacje ujmie w księgach w sposób następujący:

1. Otrzymanie faktury dokumentującej koszty poniesione na odtworzenie środka trwałego:

a) wartość brutto: 61.500 zł

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne",

b) VAT naliczony podlegający odliczeniu: 11.500 zł

- Wn konto 22-1 "VAT naliczony i jego rozliczenie",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość netto: 50.000 zł

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

3. WB - wpływ odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej: 48.000 zł

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Spółka w porównawczym rachunku zysków i strat sporządzonym za 20XX r. kwotę dotyczącą kosztów poniesionych na odtworzenie środka trwałego w budowie w wysokości: 50.000 zł zaprezentuje w pozycji E.III. "Pozostałe koszty operacyjne - inne koszty operacyjne", natomiast otrzymane odszkodowanie w wysokości: 48.000 zł, w pozycji D.IV. "Pozostałe przychody operacyjne - inne przychody operacyjne".

PRZYDATNE LINKI


Portal Podatkowo-Księgowy
GOFIN.pl	Gofin.pl/PIT	Gofin.pl/Prawnik-Radzi	Gofin.pl/Rachunkowosc
Gofin.pl/Bilans	Gofin.pl/Podatki	Gofin.pl/Prawo-Pracy	Gofin.pl/Skladki-Zasilki

POMOCNIKI Księgowego
Aplikacja GOFIN NEWS	Interpretacje Urzędowe	Polski Ład	Schematy opodatkowania
Aplikacja GOFIN SGK	Kalkulatory	Przepisy Prawne	Terminy
Asystent Gofin	Klasyfikacje	Przewodnik Kadrowego	Wideopomocniki
Druki Gofin	Newslettery	Przewodnik Księgowego	Wskaźniki
Forum	Orzecznictwo dla firm	Przewodnik VAT	Wszystko dla Księgowych
Indeks Księgowań BUDŻET	Serwis Plan Kont	Pytania Czytelników
Indeks Księgowań FIRMA	Podcasty	Tarcza Antykryzysowa

Serwisy specjalistyczne
Czas Pracy	Podatek Dochodowy	Rozliczenie Delegacji	Vademecum Księgowego
Kalkulatory Podatkowe	Podatek VAT	Rozliczenia Podatkowe	Vademecum Podatnika
Kasa Fiskalna	Poradnik Księgowego	Rozliczenie Wynagrodzenia	Zakładamy Firmę
Kodeks Pracy	Porady Podatkowe	Vademecum Kadrowego	Zasiłki
więcej serwisów specjalistycznych
Serwisy specjalistyczne
Auto w firmie	Ordynacja Podatkowa	Przepisy Prawne	Urlopy Wychowawcze
Czas Pracy	Plan Kont	Reprezentacja i reklama	Vademecum BHP
Emerytury i renty	Podatek Akcyzowy	Rozliczenia Podatkowe	Vademecum Kadrowego
Kalkulatory Podatkowe	Podatek Dochodowy	Rozliczenie Delegacji	Vademecum Księgowego
Kasa Fiskalna	Podatek od nieruchomości	Rozliczenie Wynagrodzenia	Vademecum Podatnika
Kodeks Cywilny	Podatek PCC	Składka ZUS	Zakładamy Firmę
Kodeks Pracy	Podatek VAT	Środki Trwałe	Zasiłek Chorobowy
Kodeks Spółek	Podatki Lokalne	Stawki VAT	Zasiłek Macierzyński
Leasing Finansowy	Poradnik Księgowego	Umowy Cywilnoprawne	Zasiłki
Leasing Operacyjny	Porady Podatkowe	Umowy o pracę	ZFŚS
Odliczenia VAT	Prawnik Rodzinny	Urlopy Pracownicze
zwiń