Utworzenie i rozwiązanie rezerwy na przykładzie liczbowym

Poniżej przedstawiamy przykład utworzenia rezerwy na zobowiązanie z tytułu skutków toczącego się postępowania sądowego, opracowany na podstawie przykładu nr 4 zamieszczonego w KSR nr 6.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka "X", zajmująca się usługowym doradztwem w zakresie przygotowywania wniosków o dofinansowanie projektów z Europejskiego Funduszu Społecznego i usługowym sporządzaniem wniosków o płatności przejściowe, sporządziła na podstawie umowy cywilno-prawnej wnioski o płatności przejściowe związane z realizacją przez spółkę "Y" projektu dofinansowanego ze środków ww. funduszu.
2. Kontrola Instytucji Wdrażającej dokonana w spółce "Y" w 2023 r. wykazała, że część z odpisów amortyzacyjnych została niesłusznie zaliczona do wydatków kwalifikowanych. Z tytułu niesłusznego zawyżenia wydatków kwalifikowanych nastąpiło zawyżenie żądanej kwoty dofinansowania, co wraz z odsetkami wynosiło: 153.000 zł. W związku z faktem, że powstała zaległość była spowodowana niedopatrzeniem spółki "X", polegającym na złym kwalifikowaniu odpisów amortyzacyjnych do wydatków kwalifikowanych, zarząd spółki "Y" odstąpił od możliwości odwołania się od decyzji pokontrolnej oraz zwrócił się z żądaniem zwrotu przez spółkę "X" zapłaconych przez spółkę "Y" niesłusznie pobranych kwot wraz z odsetkami. Termin płatności ww. kwot mijał 30 września 2023 r.
3. Zarząd spółki "X" odrzucił żądanie, twierdząc że wykryte przez kontrolujących błędy wynikały z niedostarczenia przez spółkę "Y" wszystkich informacji niezbędnych do prawidłowej klasyfikacji amortyzowanych środków trwałych. W związku z powyższym, zarząd spółki "Y" złożył w sądzie pozew o zwrot spornej kwoty wraz z odsetkami oraz wynikającej z umowy kary umownej, obliczanej jako trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia za sporządzenie wniosków o płatność. Kara umowna na dzień złożenia pozwu wynosiła: 30.000 zł.
4. Jednocześnie zarząd spółki "X" zwrócił się do ubezpieczyciela z wnioskiem o wypłatę odszkodowania wynikającego z dobrowolnego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Ubezpieczyciel po przeanalizowaniu sprawy odmówił wypłaty, twierdząc że błędy spowodowane były niedołożeniem należytej staranności przy prowadzeniu ewidencji na rzecz spółki "Y". Na dzień 31 grudnia 2023 r. sprawa znajdowała się w toku postępowania sądowego.
5. W związku z postępowaniem sądowym:
   a) istnieje obecny obowiązek zapłaty zaległości podatkowych, odsetek od nich, kary umownej oraz kosztów postępowania sądowego, a także odsetek liczonych od terminu płatności (tj. od 30 września 2023 r.) do dnia bilansowego,
   b) zgodnie z opinią eksperta oraz ubezpieczyciela, spółka "X" może przegrać sprawę w sądzie, stąd wypływ środków zawierających korzyści ekonomiczne jest prawdopodobny,
   c) możliwy jest wiarygodny szacunek podstawowej kwoty roszczenia oraz kosztów sądowych.
6. Spółka "X" utworzyła rezerwę na:
   a) podstawową kwotę roszczenia, tj. w wysokości: 153.000 zł + 30.000 zł = 183.000 zł,
   b) odsetki od terminu płatności żądanej kwoty do dnia bilansowego, obliczone za pomocą stopy procentowej odsetek ustawowych, która dla rozpatrywanego okresu wynosiła 11,5% w stosunku rocznym, tj. w wysokości: 183.000 zł × 11,5% × 92 dni : 365 dni = 5.304,50 zł,
   c) koszty postępowania sądowego, wynoszące 5% podstawowej kwoty roszczenia, tj. w wysokości: 183.000 zł × 5% = 9.150 zł.
7. Według prawomocnego wyroku sądu z 30 stycznia 2024 r. błędy w ewidencji podatkowej spółki "Y" spowodowane były niedołożeniem należytej staranności przy prowadzeniu ewidencji przez spółkę "X". W związku z powyższym spółka "X" jest zobowiązana do:
   a) zapłaty spornej kwoty podstawowej roszczenia w wysokości: 183.000 zł,
   b) zwrotu zapłaconych przez spółkę "Y" kosztów sądowych w wysokości: 9.150 zł,
   c) zapłaty odsetek liczonych od terminu płatności do dnia zapłaty.
8. Spółka "X" sporządza sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, a rachunek zysków i strat sporządza w wariancie porównawczym.
9. W wyliczeniu odsetek założono, że dzień wyroku sądowego jest dniem zapłaty. W przypadku zwłoki w zapłacie kwotę odsetek powiększają odsetki za okres od dnia wyroku do dnia rzeczywistej zapłaty.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

A. Zapisy w księgach 2023 r.

B. Zapisy w księgach 2024 r.

IV. Prezentacja rezerwy w sprawozdaniu finansowym sporządzonym za 2023 r.:

Spółka "X" wykazała w pasywach bilansu wartość utworzonej rezerwy w wysokości: 197.454,50 zł, w pozycji B.I.3. "Pozostałe rezerwy krótkoterminowe". Z kolei w rachunku zysków i strat zaprezentowała kwotę: 192.150 zł w pozycji E.III. "Inne koszty operacyjne", a kwotę: 5.304,50 zł w pozycji H.IV. "Koszty finansowe (inne)". Natomiast w ustępie 1 pkt 11 dodatkowych informacji i objaśnień dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym przedstawiła w nocie w formie tabeli o następującej treści:

V. Prezentacja rezerwy w sprawozdaniu finansowym sporządzonym za 2024 r.:

Spółka "X" w pasywach bilansu w pozycji B.I.3. "Pozostałe rezerwy krótkoterminowe" wykaże wartość: 0 zł. W rachunku zysków i strat zaprezentuje kwotę: 1.729,72 zł w pozycji H.IV. "Koszty finansowe (inne)". Natomiast w ustępie 1 pkt 11 dodatkowych informacji i objaśnień dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym przedstawi w nocie w formie tabeli o następującej treści: