Kliknij ten link, aby przejść do panelu logowania.
Teraz do wszystkich płatnych Serwisów internetowych
Wydawnictwa Podatkowego GOFIN loguj się w jednym
miejscu.


Po zalogowaniu znajdziesz menu z linkiem do swojego
konta abonenta i dodatkowych opcji.

Jak szukać?»

logo
Aktualnie jesteś:
GOFIN podpowiada (strona główna) » Rachunkowość » Praktyczne zastosowanie Krajowych i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości » Etapy ustalania kosztu wytworzenia produktów przy uwzględnieniu niewykorzystanych ...
Rachunkowość - zasoby bezpłatne
Praktyczne zastosowanie Krajowych i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
Dodatek nr 12 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości
nr 18 (618) z dnia 20.09.2024
otwórz artykuł w nowym oknie drukuj artykuł Sposób ustalania i ujęcia w księgach rachunkowych kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych Uwzględnianie zmiany stóp procentowych w zobowiązaniach leasingowych według MSSF 16

Etapy ustalania kosztu wytworzenia produktów przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

W celu prawidłowego ustalenia kosztu wytworzenia poszczególnych produktów należy im przypisać bezpośrednie koszty produkcji, zmienne pośrednie koszty produkcji oraz uzasadnioną część stałych pośrednich kosztów produkcji. Przy rozliczaniu kosztów pośrednich produkcji na produkty stosuje się odrębne stawki dla kosztów zmiennych i kosztów stałych. Z uwagi na trudności ustalenia kosztów pośrednich rzeczywiście poniesionych w podziale na zmienne i stałe, KSR nr 13 zaleca przypisywanie produktom kosztów pośrednich produkcji w wysokości kosztów planowanych. Przy czym w przypadku stosowania kosztów planowanych, w celu ustalenia rzeczywistego kosztu wytworzenia produktu (produktów), rozliczenia wymagają różnice pomiędzy kosztami planowanymi i kosztami rzeczywiście poniesionymi (odchylenia). KSR nr 13 wskazuje etapy ustalania kosztu wytworzenia w zależności od doboru kosztów pośrednich.

Etapy Ustalanie kosztu wytworzenia, przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych, gdy:
produktowi przypisuje się koszty bezpośrednie w wysokości rzeczywiście poniesionej oraz koszty pośrednie produkcji w wysokości planowanej produktowi przypisuje się koszty bezpośrednie i koszty pośrednie produkcji w wysokości planowanej ustala się normalne zdolności produkcyjne dla poszczególnych zasobów generujących koszty stałe
I. Ustalenie stawek planowanych zmiennych kosztów pośrednich produkcji mpk* Ustalenie planowanych kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów Ustalenie rzeczywistych kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów
II. Ustalenie normalnych zdolności produkcyjnych dla mpk Ustalenie stawek planowanych zmiennych pośrednich kosztów produkcji Ustalenie stawek planowanych pośrednich kosztów zmiennych mpk - zasobów
III. Ustalenie stawek planowanych stałych kosztów pośrednich produkcji mpk dla normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych Ustalenie normalnych zdolności produkcyjnych dla mpk Ustalenie normalnego poziomu zdolności produkcyjnych dla poszczególnych mpk - zasobów powodujących powstanie kosztów stałych
IV. Ustalenie kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych mpk na podstawie informacji o planowanych stałych kosztach pośrednich produkcji i wielkości niewykorzystanych w okresie zdolnościach produkcyjnych Ustalenie stawek planowanych stałych pośrednich kosztów produkcji mpk dla normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych Ustalenie planowanych stawek kosztów zasobów powodujących, powstanie kosztów stałych przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych
V. Ustalenie rzeczywistych kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów Ustalenie kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych mpk na podstawie informacji o planowanych stałych kosztach pośrednich produkcji i wielkości niewykorzystanych zdolności produkcyjnych Ustalenie rzeczywistego wykorzystania mpk - zasobów powodujących powstanie kosztów stałych
VI. Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu (produktów) obejmującego rzeczywiste koszty bezpośrednie oraz planowane stawki zmiennych i stałych kosztów pośrednich produkcji poszczególnych mpk Ustalenie jednostkowego planowanego kosztu wytworzenia produktu (produktów) obejmującego planowane koszty bezpośrednie oraz planowane stawki zmiennych i stałych kosztów pośrednich produkcji po szczególnych mpk Ustalenie kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych na podstawie informacji o planowanych stałych kosztach zasobów powodujących powstanie kosztów stałych i wielkości niewykorzystanych zdolności produkcyjnych
VII. Ustalenie rzeczywistych kosztów pośrednich produkcji mpk Ustalenie kosztów rzeczywistych Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu (produktów) obejmującego rzeczywiście poniesione koszty bezpośrednie oraz planowane stawki zmiennych i stałych kosztów pośrednich produkcji
VIII. Ustalenie różnic pomiędzy planowanymi i rzeczywistymi kosztami pośrednimi produkcji (odchyleń od kosztów planowanych) Ustalenie różnic pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi kosztami (odchyleń od kosztów planowanych) Ustalenie różnic pomiędzy planowanymi i rzeczywistymi kosztami pośrednimi (odchyleń od kosztów planowanych)
IX. Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych przypadających na niewykorzystane zdolności produkcyjne oraz wytworzone produkty Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych przypadających na niewykorzystane zdolności produkcyjne oraz wytworzone produkty Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych przypadających na niewykorzystane zdolności produkcyjne oraz wytworzone produkty
X. Ustalenie rzeczywistego kosztu wytworzenia sprzedanych produktów i wartości zapasu produktów; na tym etapie określamy odchylenia od kosztów planowanych przypadające na produkty sprzedane i zapas produktów Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych między produkty sprzedane i zapas oraz na ustalenie rzeczywistych kosztów wytworzenia produktów sprzedanych i zapasu produktu Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych między produkty sprzedane i zapas oraz na ustalenie rzeczywistych kosztów wytworzenia produktów sprzedanych i zapasu produktu
* mpk - miejsce powstania kosztów

Sposób ustalenia kosztu wytworzenia produktu w przypadku, gdy produktowi przypisuje się koszty bezpośrednie produkcji w wysokości rzeczywiście poniesionej oraz koszty pośrednie produkcji w wysokości planowanej, przy uwzględnieniu niewykorzystanych normalnych zdolności produkcyjnych, prezentujemy na przykładzie liczbowym.

Przykład

I. Założenia:

Dane o produkcji i sprzedaży produktów za 2023 r. przedstawiają się następująco:

Lp. Wyszczególnienie Wyrób gotowy
1. Cena sprzedaży netto wyrobu gotowego 48 zł/szt.
2. Cena ewidencyjna (koszt planowany) 40 zł/szt.
3. Koszty w układzie rodzajowym faktycznie poniesione przy wytwarzaniu wyrobu gotowego, w tym: 136.800.000 zł
- koszty wynagrodzeń z narzutami: 41.040.000 zł
- koszty materiałów i energii: 36.936.000 zł
- koszty amortyzacji: 24.624.000 zł
- koszty usług produkcyjnych: 30.096.000 zł
- koszty podatków i opłat administracyjnych: 2.736.000 zł
- pozostałe koszty: 1.368.000 zł
4. Koszty bezpośrednie faktycznie poniesione 60.000.000 zł
5. Koszty pośrednie faktycznie poniesione (jednostka nie dysponuje informacjami o faktycznie poniesionych kosztach pośrednich w podziale na zmienne i stałe) 76.800.000 zł
6. Planowane pośrednie koszty zmienne 48.704.000 zł
7. Planowane pośrednie koszty stałe 26.600.000 zł
8. Wielkość produkcji w okresie 3.200.000 szt.
9. Wyroby sprzedane w okresie 2.500.000 szt.
10. Zapas wyrobów na koniec okresu 700.000 szt.

Normalne zdolności produkcyjne wynoszą: 3.800.000 szt. rocznie wyrobu gotowego.

II. Kalkulacja kosztu wytworzenia wyrobu gotowego przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

Kalkulując jednostkowy koszt wytworzenia, do bezpośrednich kosztów rzeczywistych należy doliczyć produkcyjne planowane koszty pośrednie a następnie ustalić rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobu poprzez ustalenie i rozliczenie odchyleń od planowanych kosztów pośrednich produkcji.

Etapy ustalania kosztu wytworzenia Wyniki kalkulacji
Etap I  Stawka planowanych zmiennych kosztów pośrednich produkcji mpk: 48.704.000 zł : 3.200.000 szt. = 15,22 zł/szt.
Etap II Normalne zdolności produkcyjne dla mpk: 3.800.000 szt. rocznie wyrobów gotowych
Etap III Stawka planowanych stałych kosztów pośrednich produkcji mpk dla normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych: 26.600.000 zł : 3.800.000 szt. = 7 zł/szt.
Etap IV Planowane koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych w 2023 r. wyniosły: (3.800.000 szt. - 3.200.000 szt.) x 7 zł/szt. = 4.200.000 zł
Etap V Rzeczywiste koszty bezpośrednie poszczególnych wyrobów: 60.000.000 zł : 3.200.000 szt. = 18,75 zł/szt.
Etap VI Jednostkowy koszt wytworzenia produktu (produktów) obejmujący rzeczywiste koszty bezpośrednie oraz planowane stawki zmiennych i stałych kosztów pośrednich produkcji poszczególnych mpk: 18,75 zł/szt. + 15,22 zł/szt. + 7 zł/szt. = 40,97 zł/szt.
Etap VII Rzeczywiste koszty pośrednie produkcji mpk: 76.800.000 zł
Etap VIII Różnica pomiędzy planowanymi i rzeczywistymi kosztami pośrednimi produkcji (odchylenia):
- planowane koszty pośrednie wynoszą: 48.704.000 zł + 26.600.000 zł = 75.304.000 zł,
- rzeczywiste koszty pośrednie wynoszą: 76.800.000 zł,
- nadwyżka kosztów rzeczywistych nad kosztami planowanymi wynosi: 1.496.000 zł.
Wskaźnik narzutu w tej sytuacji wynosi: (1.496.000 zł : 75.304.000 zł) × 100 = 1,9866%
Etap IX Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych przypadających na niewykorzystane zdolności produkcyjne oraz wytworzone produkty: Kwota planowanych kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych (600.000 szt. × 7 zł/szt. = 4.200.000 zł) powinna być dodatkowo powiększona o narzut wynikający z różnicy między planowanymi kosztami pośrednimi produkcji a kosztami rzeczywistymi, tj.: 1,9866% × 4.200.000 zł, czyli o kwotę: 83.437,20 zł. Koszt niewykorzystanych zdolności produkcyjnych, wyceniony w wysokości kosztów faktycznie poniesionych, wyniesie więc: 4.283.437 zł (w zaokrągleniu do pełnych złotych)
Etap X Kwota odchyleń przypadająca na produkcję sprzedaną oraz zapas: 1.496.000 zł - 83.437 zł = 1.412.563 zł. Całkowity rzeczywisty koszt wytworzenia 1 szt. wyrobu wynosi: 132.516.563 zł : 3.200.000 szt. = 41,41 zł/szt. (w zaokrągleniu)

III. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - rozliczenie pośrednich kosztów produkcyjnych:
   a) nieuzasadniona część kosztów wytworzenia produktu (koszt niewykorzystanych zdolności produkcyjnych) 4.283.437 zł 70-1 52-1
   b) uzasadniona część stałych kosztów pośrednich 72.516.563 zł 50 52-1
2. PW - przyjęcie wyprodukowanych wyrobów do magazynu: 3.200.000 szt. × 40 zł/szt. =  128.000.000 zł 60-0 58
3. PK - koszt wytworzenia produktów 132.516.563 zł  58 50
4. PK - odchylenia od cen ewidencyjnych produktów 4.516.563 zł 62-0 58
5. FS - sprzedaż produktów (pominięto kwestię VAT): 2.500.000 szt. × 48 zł/szt. =  120.000.000 zł 20 70-0
6. WZ - wydanie sprzedanych wyrobów: 2.500.000 szt. × 40 zł/szt. =  100.000.000 zł 70-1 60-0
7. PK - odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane wyroby (w zaokrągleniu do pełnych złotych): (4.516.563 zł : 3.200.000 szt.) × 2.500.000 szt. =  3.528.565 zł 70-1 62-0

IV. Księgowania:

Etapy ustalania kosztu wytworzenia produktów przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

otwórz artykuł w nowym oknie drukuj artykuł Sposób ustalania i ujęcia w księgach rachunkowych kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych Uwzględnianie zmiany stóp procentowych w zobowiązaniach leasingowych według MSSF 16
 
PRZYDATNE LINKI
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.