Skuteczne prowadzenie biznesu wymaga rozpoznania otoczenia gospodarczego. Jego elementem jest uzyskiwanie informacji o kontrahentach celem sprawdzenia zasad jego reprezentacji, co jest szczególnie istotne w przypadku kontrahentów działających w ramach spółek oraz oceny ich wiarygodności i wypłacalności. Szereg takich informacji można zdobyć w sieci od ręki i za darmo. Wystarczy tylko odpowiednio szukać i analizować dane. Jest to tzw. biały wywiad, czyli rozpoznanie z ogólnodostępnych źródeł (ang. open source intelligence - OSINT). Chodzi tu zarówno o dane oficjalne udostępniane w publicznych rejestrach, jak i dane niemające charakteru urzędowego - opinie na otwartych grupach dyskusyjnych czy dane publikowane na portalach społecznościowych.
Ilość publicznie udostępnianych w sieci danych o podmiotach jest ogromna. Warto do nich sięgnąć przed nawiązaniem współpracy z nowym kontrahentem.
KRS podstawowym źródłem wiedzy o spółkach
Podstawowe informacje identyfikacyjne kontrahent - spółka handlowa z reguły podaje sam, tj. firmę (nazwę przedsiębiorcy) i numery NIP, REGON czy KRS. Mając któryś z trzech ostatnich identyfikatorów, można ustalić również pozostałe, a także i inne dodatkowe dane, jak np. adres rejestrowy czy adres prowadzenia działalności. Do tego celu wystarczy posłużyć się urzędowymi wyszukiwarkami KRS. Podstawowe dane identyfikacyjne pozwalają następnie przeszukiwać kolejne bardziej szczegółowe bazy danych.
W KRS możemy sprawdzić w szczególności sposób reprezentacji podmiotu i osoby uprawnione do działania za spółkę handlową. Dane dotyczące sposobu reprezentacji oraz osób uprawnionych do reprezentacji podmiotu w toku jego normalnej działalności ujawnione są w dziale drugim rejestru przedsiębiorców KRS. Więcej na temat sprawdzenia zasad reprezentacji spółki handlowej patrz pkt 2 dodatku.
Inne dane z KRS
W KRS przedsiębiorcy można znaleźć informacje o wysokości kapitału zakładowego (w odniesieniu do niektórych typów spółek), a także o danych wspólników i członkach organów, co jest istotne z punktu widzenia badania powiązań kapitałowo-osobowych.
Analizując dane z KRS, należy zwrócić uwagę na ewentualne wpisy w dziale czwartym i szóstym. W dziale czwartym można znaleźć informacje o zaległościach publicznoprawnych albo zobowiązaniach cywilnoprawnych stwierdzonych tytułem wykonawczym. Z kolei w dziale szóstym znajdują się m.in. niektóre informacje dotyczące likwidacji, upadłości i restrukturyzacji. Tego rodzaju wpisy powinny być traktowane jako czerwone światło dla współpracy z przedsiębiorcą.
Dane ze sprawozdań finansowych
Bogatym źródłem informacji o przedsiębiorcy są jego sprawozdania finansowe. W przypadku podmiotów podlegających wpisowi do KRS, do których ma zastosowanie ustawa o rachunkowości (w tym wszystkich spółek kapitałowych), złożone do sądu sprawozdania i inne dokumenty można ściągnąć od ręki. Wystarczy skorzystać z portalu ekrs.ms.gov.pl i wybrać zakładkę "Przeglądarka dokumentów finansowych". Po podaniu nr KRS podmiotu można dotrzeć do jego dokumentów. Pliki ze ściągniętymi sprawozdaniami finansowymi można wyświetlać np. dzięki funkcjonalności ministerialnego portalu e-Sprawozdania Finansowe.
Informacje uzyskane z przeglądarki dokumentów finansowych mają zasadniczą wadę - brak im aktualności. Sprawozdania są składane za lata obrotowe, które najczęściej pokrywają się z latami kalendarzowymi. Termin do złożenia takich sprawozdań może przypadać nawet w lipcu roku kolejnego, a składanie sprawozdań po terminie nie należy do rzadkości. W konsekwencji w drugiej połowie 2024 r. można często uzyskać dane sięgające końca 2023 r.
Inną funkcjonalnością Portalu Rejestrów Sądowych jest przeglądarka akt rejestrowych. I tam można znaleźć ciekawe informacje, np. niektóre protokoły zgromadzeń wspólników czy aktualne dane adresowe członków organów spółek.
Nie tylko KRS
Poza KRS szczególnie godna polecenia jest wyszukiwarka Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ). W KRZ ujawnia się dane podmiotów niewypłacalnych, zagrożonych niewypłacalnością lub o podmiotach, wobec których umorzono bezskuteczną egzekucję, a także tzw. alimenciarzy (patrz pkt 7 dodatku).
Ważnym źródłem informacji może być też Rejestr Należności Publicznoprawnych. Jest to baza dłużników, których wierzycielami są urzędy skarbowe i jednostki samorządu terytorialnego (patrz pkt 7 dodatku).
Poza tym warto sprawdzić bazę SUDOP o pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom (patrz pkt 8 dodatku). Zarówno KRS, jak i bazę SUDOP warto przejrzeć, gdy ustalana jest kwestia wypłacalności kontrahenta.
Sprawdzić warto też wspólników
W przypadku spółek handlowych badanie danej spółki jako kontrahenta warto rozszerzyć na wspólników czy członków zarządu. Ich numery PESEL czy KRS można znaleźć w odpisach z KRS, a następnie wykorzystać do przeszukiwania baz Krajowego Rejestru Zadłużonych. To warte polecenia rozwiązanie, które pozwala zidentyfikować spółki zarządzane przez niewypłacalne osoby. Zakładanie takich spółek może być próbą uzyskania drugiego czy kolejnego wcielenia w życiu gospodarczym.
Jeśli spółka jest elementem większej grupy kapitałowej, warto skorzystać z wyszukiwarki CRBR, aby ustalić dane osób fizycznych faktycznie kontrolujących spółkę.
Informacje od kontrahenta
Dobrowolne podawanie przez przedsiębiorców informacji o swojej sytuacji prawnej i ekonomicznej wciąż nie należy do dobrych obyczajów przy nawiązywaniu współpracy gospodarczej. Nie ma jednak przeszkód, aby poprosić potencjalnego kontrahenta np. o okazanie zaświadczenia o niezaleganiu z uiszczaniem podatków czy składek, a także i innych danych. Uzyskiwanie takich dokumentów drogą elektroniczną obecnie nie wiąże się z opłatami i nie nastręcza trudności organizacyjnych.
| Wybrane adresy internetowe z informacjami o kontrahentach - spółkach handlowych
1. WWW oficjalne:
| -
|
wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl - pozwala ustalić aktualny i historyczny stan wpisów w KRS podmiotu,
|
| -
|
krz.ms.gov.pl - portal dostępowy Krajowego Rejestru Zadłużonych,
|
| -
|
ekrs.ms.gov.pl/rdf/pd/search_df - przeglądarka dokumentów finansowych składanych do KRS zgodnie z ustawą o rachunkowości; sprawozdania finansowe i sprawozdania z działalności to bogate źródło informacji o kontrahencie,
|
| -
|
rar.ms.gov.pl - przeglądarka akt rejestrowych podmiotów wpisanych do KRS pozwala przeglądać dokumenty stanowiące podstawę wpisów do KRS; mogą być istotne np. dla oceny m.in. obniżania kapitału zakładowego przez kontrahenta,
|
| -
|
www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka - tzw. biała lista VAT, która pozwala zweryfikować status podatnika VAT i ustalić numer rachunku bankowego do płatności należności,
|
| -
|
www.podatki.gov.pl/crbr/- wyszukiwarka Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych; ułatwia ustalenie osób fizycznych faktycznie kontrolujących m.in. spółki handlowe,
|
| -
|
konto w e-Urzędzie Skarbowym umożliwia każdemu zainteresowanemu (bezpłatnie) dostęp do Rejestru Należności Publicznoprawnych; aby skorzystać z tej funkcji, trzeba zalogować się z użyciem profilu zaufanego, bankowości elektronicznej, e-dowodu lub aplikacji mObywatel; po zalogowaniu należy w zakładce "Nasze serwisy" kliknąć link "RNP" i nastąpi przekierowanie do rejestru; RNP umożliwia sprawdzenie, czy kontrahent jest dłużnikiem urzędu skarbowego czy jednostki samorządu terytorialnego,
|
| -
|
sudop.uokik.gov.pl - wyszukiwarka danych o pomocy publicznej; pozwala ustalić, czy podmiot uzyskał pomoc w postaci odroczenia terminu zapłaty albo rozłożenia na raty zaległości publicznoprawnych (np. składek ZUS lub podatków),
|
| -
|
wyszukiwarka-msig.ms.gov.pl - wyszukiwarka danych publikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; są tu przede wszystkim obwieszczenia o wpisach do KRS, ale również o niektórych postępowaniach sądowych.
|
2. WWW nieoficjalne
Spośród nieoficjalnych źródeł informacji z internetu warto zwrócić uwagę na giełdy długów (upubliczniają one informacje o wierzytelnościach przeznaczonych na sprzedaż) czy na portale społecznościowe jako moc informacji prosto od źródła.
|
