Artykuł 8 - ustalanie okresu zasiłkowego

Art. 8. 1. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 - nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni.

2. Za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności do pracy, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2, oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.

Okres, przez który przysługuje zasiłek chorobowy nazywany jest okresem zasiłkowym, a jego długość została oznaczona w dniach. Artykuł 8 w ust. 1 ustanawia dwa okresy, przez które przysługuje zasiłek chorobowy:

• podstawowy - 182-dniowy w razie niezdolności do pracy spowodowanej "zwykłą" chorobą oraz
• wydłużony - 270-dniowy w razie niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą lub występującej w okresie ciąży.

Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą (oznaczona w zaświadczeniu lekarskim kodem literowym "D") wystąpiła bezpośrednio po niezdolności spowodowanej innymi przyczynami, okresy tych niezdolności zlicza się i prawo do zasiłku przysługuje przez łączny okres do 270 dni.

Okresy niezdolności do pracy zlicza się do 270-dniowego okresu zasiłkowego również wówczas, gdy niezdolność do pracy przypadająca na okres ciąży (oznaczona w zaświadczeniu lekarskim kodem literowym "B") wystąpi bezpośrednio po wcześniejszej niezdolności do pracy.

Ważne: Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które przysługuje wynagrodzenie i zasiłek chorobowy.

Są to okresy niezdolności do pracy, o których mowa w art. 9 ustawy zasiłkowej, a także okresy, w których ubezpieczony nie ma prawa do świadczeń chorobowych z powodu:

• odsunięcia od pracy w związku z podejrzeniem o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, jeżeli pracownik nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom (patrz też komentarz do art. 14 ustawy zasiłkowej),
• niezdolności do pracy spowodowanej w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia (patrz też komentarz do art. 15 ustawy zasiłkowej),
• niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu (patrz też komentarz do art. 16 ustawy zasiłkowej),
• sfałszowania zaświadczenia lekarskiego (patrz też komentarz do art. 17 ustawy zasiłkowej),
• wykonywania pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem (patrz też komentarz do art. 17 ustawy zasiłkowej).

Do okresu zasiłkowego wlicza się także okresy niezdolności do pracy, za które ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia, również wynagrodzenia przewidzianego w art. 92 K.p. Okres zasiłkowy może być zatem dłuższy niż okres pobierania zasiłku chorobowego.

Przykład

Pracownik choruje nieprzerwanie od 8 lutego 2024 r. z powodu długotrwałej choroby. Za okres od 8 lutego do 11 marca 2024 r. (33 dni) otrzymał wynagrodzenie chorobowe, natomiast od 12 marca 2024 r. przysługuje mu zasiłek chorobowy. Przy zachowaniu nieprzerwanej niezdolności do pracy okres zasiłkowy (182 dni) wyczerpie się 7 sierpnia 2024 r. (zasiłek chorobowy zostanie wypłacony za 149 dni).

Do okresu zasiłkowego nie wlicza się dni niezdolności do pracy przypadających w czasie wyczekiwania na prawo do zasiłku (tj. za które nie przysługuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby ani zasiłku chorobowego w związku z nieposiadaniem wymaganego okresu ubezpieczenia chorobowego). Ponadto do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających w czasie:

• urlopu bezpłatnego,
• urlopu wychowawczego,
• tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności; nie dotyczy to przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• usprawiedliwionej nieobecności w pracy, o której mowa w art. 63² § 8 K.p., z wyjątkiem niezdolności do pracy powstałej do dnia śmierci pracodawcy i trwającej nieprzerwanie po tym dniu,
• urlopu opiekuńczego, o którym mowa w art. 173¹ K.p.

Przykład

Pracownik w okresie od 11 do 15 marca 2024 r. (5 dni) przebywał na urlopie opiekuńczym. W trakcie tego urlopu zachorował i otrzymał zwolnienie lekarskie od 14 do 15 marca (2 dni). Nie nabył prawa do wynagrodzenia chorobowego, bowiem dni niezdolności do pracy przypadały na czas urlopu opiekuńczego. Ponownie pracownik choruje od 1 kwietnia do 5 maja 2024 r. (35 dni). Za okres tej absencji pracodawca wypłaci mu wynagrodzenie chorobowe za 33 dni i zasiłek chorobowy za 2 dni.

Do limitu 33 dni, za które w roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie chorobowe nie zostały wliczone 2 dni poprzedniej absencji. Nie zostaną one także uwzględnione przy ustalaniu okresu zasiłkowego, co oznacza, że w razie dalszej nieprzerwanej niezdolności do pracy okres zasiłkowy zostanie wyczerpany 29 września 2024 r.

Artykuł 8 w ust. 2 określa limit zasiłku chorobowego przysługującego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. Wynosi on nie dłużej niż 91 dni. Przy czym w przypadku gdy koniec okresu 91 dni upływa już po wyczerpaniu odpowiednio 182- lub 270-dniowego okresu zasiłkowego, to zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego może być przyznany nie dłużej niż do wyczerpania pełnego okresu zasiłkowego. Okres 91 dni liczony jest od dnia:

• następnego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeśli nieprzerwana niezdolność do pracy powstała jeszcze w czasie trwania tego ubezpieczenia lub
• powstania niezdolności do pracy, jeżeli powstała ona już po ustaniu tytułu ubezpieczenia, tj. odpowiednio w ciągu 14 dni lub 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (patrz też komentarz do artykułu 7).

Przykład

Pracownik zatrudniony na czas określony do 30 kwietnia 2024 r. choruje nieprzerwanie od 4 stycznia do 31 lipca 2024 r. Pracodawca będący płatnikiem zasiłków za czas niezdolności do pracy przypadający w czasie trwania umowy o pracę wypłacił/wypłaci mu wynagrodzenie chorobowe od 4 stycznia do 5 lutego 2024 r. (33 dni), a następnie zasiłek chorobowy od 6 lutego do 30 kwietnia 2024 r. (85 dni). Po ustaniu zatrudnienia zasiłek chorobowy może przysługiwać maksymalnie przez 91 dni, z tym że z zachowaniem 182-dniowego okresu zasiłkowego. Stąd też ZUS wypłaci zasiłek chorobowy jeszcze tylko za 64 dni (182 dni - 118 dni okresu zasiłkowego wykorzystanego w czasie trwania zatrudnienia), tj. za okres od 1 maja do 3 lipca 2024 r. Zasiłek chorobowy za okres od 4 do 31 lipca 2024 r. nie będzie przysługiwał.

Przykład

Pracownik był zatrudniony na umowę o pracę na czas określony do 31 marca 2024 r. Od 11 marca 2024 r. jest nieprzerwanie niezdolny do pracy z powodu choroby. Za okres od 11 do 31 marca 2024 r. (21 dni) pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie chorobowe, a wypłatę zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia przekazał do ZUS. Osoba ta ma prawo do zasiłku chorobowego nie dłużej niż przez 91 dni liczonych od 1 kwietnia 2024 r. Okres ten upłynie 30 czerwca 2024 r.

Skrócony do 91 dni okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie dotyczy niezdolności do pracy:

• powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi ich pobrania,
• spowodowanej gruźlicą lub
• występującej w trakcie ciąży.

W tych przypadkach zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nadal przysługuje odpowiednio nie dłużej niż przez 182 lub 270 dni.

Przykład

Pracownik od 5 stycznia do 31 sierpnia 2024 r. (240 dni) jest nieprzerwanie niezdolny do pracy z powodu choroby oznaczonej kodem literowym "D" (gruźlica). Umowa o pracę została rozwiązana z dniem 5 kwietnia 2024 r. Ze względu na rodzaj schorzenia nie ma w tym przypadku zastosowania ograniczenie prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia do 91 dni. Stąd też zasiłek ten przysługuje za cały wskazany okres niezdolności do pracy przypadający:

• w czasie trwania zatrudnienia, tj. od 5 stycznia do 5 kwietnia 2024 r. (92 dni), w tym wynagrodzenie chorobowe od 5 stycznia do 6 lutego (33 dni), oraz
• po zakończeniu umowy o pracę, tj. od 6 kwietnia do 31 sierpnia 2024 r. (148 dni).

W razie dalszej nieprzerwanej niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą zasiłek chorobowy będzie przysługiwał jeszcze przez 30 dni (270 dni - 240 dni), tj. do 30 września 2024 r.

Skrócony 91-dniowy okres zasiłkowy nie ma zastosowania w przypadku równoczesnego zatrudnienia pracownika u kilku pracodawców i następnie rozwiązania stosunku pracy z jednym z nich. Nie dochodzi wówczas bowiem do ustania tytuł ubezpieczenia chorobowego, co oznacza, że należy ustalić jeden okres zasiłkowy (w wymiarze odpowiednio 182 dni lub 270 dni) zarówno dla trwającej umowy (umów) o pracę, jak i dla umowy o pracę, która się zakończyła.

Przykład

Pracownik świadczył pracę u dwóch różnych pracodawców, a następnie jedna z umów uległa rozwiązaniu z dniem 31 marca 2024 r. Pracownik stał się niezdolny do pracy od 2 kwietnia 2024 r. i jest to dłuższa absencja chorobowa (zaświadczenie lekarskie zawiera kod literowy "E").

Ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego zarówno z obowiązującej umowy o pracę, jak i po ustaniu zatrudnienia z drugiej umowy nie dłużej niż przez 270 dni (nie ma tu zastosowania skrócony okres zasiłkowy po ustaniu zatrudnienia, bowiem tytuł ubezpieczenia chorobowego nadal trwa).