Częściowa likwidacja środka trwałego

Podatnik ma magazyn w dawnej hali fabrycznej. Kominy w tym budynku uległy degradacji. Wobec tego trzeba je zlikwidować (nie były one wykorzystywane przez podatnika). Budynek jest w trakcie amortyzacji. Częściowa likwidacja środka trwałego (kominów) nie jest spowodowana utratą przydatności gospodarczej likwidowanych części środka trwałego na skutek zmiany rodzaju działalności podatnika. Czy w związku z tym wartość początkowa budynku powinna ulec zmniejszeniu? Czy wartość likwidowanych kominów może stanowić koszt uzyskania przychodów?

Wartość początkowa środka trwałego ulegnie zmniejszeniu i od tak pomniejszonej wartości należy dokonywać dalszej amortyzacji. Niezamortyzowana wartość likwidowanej części środka trwałego może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Ustawy o podatku dochodowym nie zawierają szczególnych regulacji, które określałyby sposób ustalenia wartości początkowej likwidowanej części środka trwałego, a także nie posługują się wprost pojęciem częściowej likwidacji środków trwałych. Uważamy, że w opisanym przypadku podstawą dla obniżania wartości początkowej środka trwałego w związku z przeprowadzaniem częściowej jego likwidacji są art. 22g ust. 20 updof i art. 16g ust. 16 updop. Z przepisów tych wynika, że w razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej wartość początkową tego środka zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego.

W celu obniżenia wartości początkowej środka trwałego będącej podstawą dalszych odpisów amortyzacyjnych podatnik powinien:

• ustalić wartość początkową odłączanego elementu oraz wartość przypadających na niego (w okresie połączenia) odpisów amortyzacyjnych dokonanych do czasu odłączenia,
• obliczyć różnicę między wartością początkową elementu odłączanego a wartością dokonanych od niego odpisów amortyzacyjnych.

Ustalona w ten sposób różnica będzie pomniejszała wartość początkową środka trwałego.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, ustawy o podatku dochodowym (PIT i CIT) nie zawierają szczególnych regulacji, które określałyby sposób ustalenia wartości początkowej części środka trwałego. Jeżeli podatnik nie może wiarygodnie wycenić wartości odłączanych części środków trwałych, to powinien skorzystać z usług rzeczoznawcy.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 6 updof i art. 16 ust. 1 pkt 6 updop, straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych mogą być kosztem uzyskania przychodów, o ile środki te nie utraciły przydatności gospodarczej na skutek zmiany rodzaju działalności.

Tym samym strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego, spowodowana zdarzeniem niezwiązanym ze zmianą rodzaju działalności, może być uznana jednorazowo za koszt uzyskania przychodu w wysokości niezamortyzowanej wartości tego środka trwałego. Tak będzie również w sytuacji przedstawionej w pytaniu. Zaznaczono w nim bowiem, że likwidacja nie była następstwem zmiany rodzaju działalności jednostki. Zatem niezamortyzowana wartość likwidowanej części środka trwałego może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.