Ustawa o rachunkowości dopuszcza stosowanie określonych uproszczeń przez jednostki prowadzące księgi rachunkowe. O przyjęciu lub nie poszczególnych ułatwień w ewidencji decyduje przede wszystkim kierownik jednostki, biorąc pod uwagę, czy zastosowanie danego uproszczenia nie wywiera istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego. Opis przyjętych uproszczeń trzeba zamieścić w zasadach (polityce) rachunkowości.
Uproszczenia w prowadzeniu ksiąg rachunkowych można podzielić na:
- uproszczenia możliwe do zastosowania we wszystkich jednostkach prowadzących księgi zgodnie z ustawą o rachunkowości,
- uproszczenia możliwe do zastosowania w wybranych jednostkach, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o rachunkowości.
| Przykłady uproszczeń możliwych do zastosowania we wszystkich jednostkach prowadzących księgi rachunkowe | ||||||||
| Ustalanie granicy wartości początkowej (tj. ceny nabycia lub kosztu wytworzenia) środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych, poniżej której jednostka dokonuje (nie wcześniej niż w momencie oddania do używania) jednorazowego odpisu wartości tego rodzaju składników aktywów (por. art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości) | ||||||||
| Wycena materiałów i towarów w cenie zakupu, zamiast w cenie nabycia, a produkcji w toku - o przewidywanym czasie wykonania krótszym niż 3 miesiące - w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź niewycenianie jej w ogóle (por. art. 34 ust. 1 ustawy o rachunkowości) | ||||||||
| Nierozliczanie przychodów i kosztów z tytułu wykonywanych długoterminowych niezakończonych usług, zgodnie z przepisami art. 34a i art. 34c ustawy o rachunkowości, jeżeli udział przychodów z niezakończonych usług na dzień bilansowy nie jest istotny w całości przychodów operacyjnych okresu sprawozdawczego (por. art. 34d ustawy o rachunkowości) | ||||||||
| Odpisywanie wartości aktywów obrotowych bezpośrednio w koszty w momencie ich nabycia lub wytworzenia (por. art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości) | ||||||||
| Uproszczenia możliwe do zastosowania w wybranych jednostkach, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o rachunkowości | ||||||||
| Rodzaj uproszczenia | Jednostki, które mogą stosować uproszczenia | Jednostki, które nie mogą stosować uproszczenia | ||||||
| Kwalifikacja umów leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych i niestosowanie przepisów art. 3 ust. 4 i ust. 5 ustawy o rachunkowości (por. art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości) | Jednostki, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
|
Jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości | ||||||
| Uproszczone zasady kalkulacji kosztu wytworzenia produktu (por. art. 28 ust. 4a ustawy o rachunkowości) | Jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości | |||||||
| Niestosowanie przepisów rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (por. art. 28b ust. 1 ustawy o rachunkowości) | Jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości oraz jednostki mikro | |||||||
| Odstąpienie od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego (por. art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości) | Jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości | |||||||
| Rezygnacja z zachowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów w zakresie tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz rezerw na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń (por. art. 7 ust. 2b ustawy o rachunkowości) | Jednostki mikro*, jednostki małe oraz organizacje pozarządowe spełniające warunki określone w art. 3 ust. 1c pkt 1 albo ust. 1d ustawy o rachunkowości | Spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne i spółki jawne lub komandytowe, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej | ||||||
| Dokonywanie bilansowych odpisów amortyzacyjnych według zasad podatkowych (por. art. 32 ust. 7 oraz art. 33 ust. 1 ustawy o rachunkowości) | ||||||||
| Odstąpienie od tworzenia biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dotyczących przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych (por. art. 39 ust. 6 ustawy o rachunkowości) | ||||||||
| * Jednostki mikro określone w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o rachunkowości mogą zrezygnować z zachowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów na podstawie art. 7 ust. 2a tej ustawy. | ||||||||
Poniżej prezentujemy przykład zastosowania uproszczenia dotyczącego kwalifikacji niskocennych środków trwałych.
Przykład
I. Założenia:
- Jednostka zakupiła maszynę produkcyjną, która będzie stanowiła jej środek trwały, o wartości netto: 8.000 zł (plus VAT: 1.840 zł) i przyjęła ją do używania na podstawie dowodu "OT - Przyjęcie środka trwałego".
- Z polityki rachunkowości jednostki wynika, że składniki majątku o wartości nieprzekraczającej: 10.000 zł netto wprowadza się do ewidencji środków trwałych i jednorazowo amortyzuje. Ewidencję kosztów jednostka prowadzi na kontach zespołu 4 i 5.
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| 1. FZ - faktura dokumentująca zakup niskocennego środka trwałego: | |||
| a) wartość netto | 8.000 zł | 30 | |
| b) VAT naliczony podlegający odliczeniu | 1.840 zł | 22-1 | |
| c) wartość brutto | 9.840 zł | 24-9 | |
| 2. OT - przyjęcie środka trwałego do używania | 8.000 zł | 01 | 30 |
| 3. PK - jednorazowy odpis amortyzacyjny | 8.000 zł | 40-0 | 07-1 |
| oraz równolegle | 8.000 zł | 52-1 | 49 |
III. Księgowania:
