Wszelkie wykryte błędy, bez względu na to czy były popełnione w bieżącym roku obrotowym czy w poprzednich latach, wymagają korekty. Na sposób ujęcia korekty błędów w księgach rachunkowych rozstrzygający wpływ ma moment ujawnienia błędu (tzn. czy nastąpił przed czy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego) oraz istotność popełnionego błędu. Rodzaje błędów popełnianych w księgach rachunkowych i wpływ skutków ich korekty na sprawozdanie finansowe opisuje KSR nr 7 w rozdziale V. "Poprawianie błędów".
Z pkt 5.5 KSR nr 7 wynika, że przy ocenie istotności konieczne jest łączne rozpatrywanie skutków wszystkich wykrytych błędów, ponieważ - chociaż każdy z nich z osobna może być nieistotny - łącznie mogą spowodować istotne zniekształcenie rocznego sprawozdania finansowego. Istotność błędu uzależniona jest od wielkości i rodzaju pominięcia lub nieprawidłowości ocenianych w kontekście towarzyszących okoliczności. Czynnikiem rozstrzygającym o istotności może być zarówno wielkość, jak i rodzaj pozycji lub kombinacja obu tych czynników.
Błędy popełnione w bieżącym roku obrotowym, wykryte przed sporządzeniem rocznego sprawozdania finansowego, koryguje się w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego. Z kolei błędy popełnione w bieżącym roku obrotowym, wykryte po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem, uznane przez jednostkę za istotne, wymagają korekty w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego i odpowiedniej zmiany rocznego sprawozdania finansowego. Skutki błędów uznane za nieistotne ujmuje się w księgach rachunkowych następnego roku obrotowego. Powyższe regulacje wynikają z punktu 5.3 i 5.4. KSR nr 7 i są zgodne z treścią art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Podobnie postępuje się w przypadku wykrycia w bieżącym roku obrotowym, przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za poprzedni rok, błędów popełnionych we wcześniejszych latach obrotowych, których sprawozdania finansowe są już zatwierdzone. Korektę błędu istotnego dotyczącego lat poprzednich jednostka zaksięguje na koncie 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" i przedstawi w sprawozdaniu finansowym jako zysk/stratę z lat ubiegłych. Natomiast korektę błędu nieistotnego jednostka może ująć w księgach rachunkowych na bieżąco.
Jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na sprawozdanie finansowe już po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, to ich skutki ujmie w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała. Wynika tak z treści art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jak również z objaśnień szczegółowych w tym zakresie zawartych w pkt 6.7 KSR nr 7.
Korekty błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych, uznanych przez jednostkę za nieistotne, wpływają odpowiednio na zysk lub stratę netto bieżącego roku obrotowego lub inną pozycję kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli tak stanowią przepisy o rachunkowości. Natomiast korekty błędu popełnionego w poprzednich latach obrotowych, uznanego za istotny, jednostka:
- ujmuje w kapitale (funduszu) własnym i wykazuje jako zysk (stratę) lat ubiegłych, lub w innej pozycji kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli tak stanowią przepisy o rachunkowości,
- wykazuje w odpowiedniej pozycji zestawienia zmian kapitału (funduszu) własnego, jeżeli zobowiązana jest do jego sporządzania,
- przekształca retrospektywnie dane porównawcze sprawozdania finansowego, wyjąwszy przypadki, gdy jest to praktycznie niewykonalne.
Skutki korekty błędów należy ujawnić w sprawozdaniu finansowym, w ustępie 6 pkt 1 dodatkowych informacji i objaśnień. W pozycji tej, zgodnie z pkt 5.8 KSR nr 7, jednostka ujawnia następujące informacje dotyczące błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych:
- rodzaj błędu popełnionego w poprzednich latach,
- informację o przychodach i kosztach z tytułu błędu popełnionego w poprzednich latach, stanowiących podstawę wyliczenia kwot odniesionych na zyski (straty) z lat ubiegłych,
- kwotę korekty dotyczącej bieżącego roku obrotowego i każdej korekty dotyczącej lat poprzednich,
- kwotę korekty dotyczącej okresów wcześniejszych od okresów uwzględnionych w danych porównawczych.
Jeżeli ustalenie kwot korekt jest praktycznie niewykonalne, to w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w ustępie 6 pkt 1 ujawnia się sam fakt popełnienia błędu w poprzednich latach obrotowych oraz podaje się na czym ten błąd polegał i powody braku możliwości dokonania wiarygodnego szacunku korekt (por. pkt 5.9 KSR nr 7). Ponadto w ustępie 6 pkt 4 dodatkowych informacji i objaśnień przedstawia się dane liczbowe, wraz z wyjaśnieniem, zapewniające porównywalność danych sprawozdania finansowego za rok poprzedzający ze sprawozdaniem za rok obrotowy. Przy czym, jeżeli zmienione kwoty zostały wykazane w dodatkowych rubrykach bilansu oraz rachunku zysków i strat, to nie ma potrzeby ujawniania ich w tym ustępie informacji dodatkowej.
Sposób postępowania w przypadku błędu ujawnionego po sporządzeniu sprawozdania finansowego za dany rok, ale przed jego zatwierdzeniem, którego pominięcie spowodowałoby istotne zniekształcenie sprawozdania finansowego (błąd istotny), przedstawiono na przykładzie liczbowym.
Przykład - błąd uznany za istotny
Spółka z o.o., której rok obrotowy jest zgodny z kalendarzowym, sporządziła w marcu 20XX+1 r. roczne sprawozdanie finansowe za 20XX r. W kwietniu 20XX+1 r. okazało się, że w wyniku błędu arytmetycznego nieprawidłowo wyliczono podatek dochodowy za 20XX r. Kwota podatku przed korektą wynosiła: 20.000 zł, po korekcie: 45.000 zł. Kwotę korekty w wysokości: 25.000 zł spółka uznała za istotną. W związku z tym, że roczne sprawozdanie finansowe spółki nie zostało jeszcze zatwierdzone, dokonano w księgach rachunkowych 20XX r. korekty na kwotę: 25.000 zł, zapisem:
- Wn konto 87 "Podatek dochodowy od osób prawnych", - Ma konto 22-3 "Pozostałe rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Rozrachunki z tytułu CIT).
Spółka sporządziła ponownie roczne sprawozdanie finansowe za 20XX r. z uwzględnieniem wprowadzonego zapisu korygującego.
|
Sposób postępowania w przypadku błędu ujawnionego po sporządzeniu sprawozdania finansowego za dany rok, którego wartość jest nieistotna dla jednostki, przedstawiono na przykładzie liczbowym.
Przykład - błąd uznany za nieistotny
Po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego za 20XX r., a przed jego zatwierdzeniem do księgowości jednostki wpłynęła faktura za wykonaną w grudniu 20XX r. usługę naprawy drukarki, na kwotę: 240 zł (plus VAT: 55,20 zł). Jednostka oceniła, iż wartość netto faktury nie jest dla niej istotna i ma niewielki wpływ na wynik finansowy 20XX r. W związku z tym, pomimo tego, że faktura dotyczy 20XX r., ujęła ją na bieżąco w księgach rachunkowych 20XX+1 r. oraz pozostawiła bez zmian roczne sprawozdanie finansowe sporządzone za 20XX r.
|