W sytuacji gdy faktura wskazuje zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami, wówczas mamy do czynienia z tzw. "pustą fakturą".
NSA w wyroku z dnia 15 maja 2023 r., sygn. akt I FSK 2312/18 potwierdził, że pod pojęciem "pustej faktury" należy rozumieć fakturę niedokumentującą rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Jednocześnie wyjaśnił, że w praktyce występują dwa rodzaje tzw. pustych faktur:
1) pusta faktura, za którą nie idzie żaden towar i
2) pusta faktura, która nie spełnia warunków formalnych, tj. nie pochodzi od jej wystawcy, chociaż obrazuje dostawę towaru.
Jeżeli faktura nie dokumentuje rzeczywistego zdarzenia gospodarczego, to zasadniczo podatnik, który ją wystawił powinien dokonać zapłaty kwoty VAT wykazanej w tej fakturze. Zgodnie bowiem z art. 108 ustawy, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Podatek ten należy wpłacić bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek właściwego urzędu skarbowego (zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy o VAT).
Uwaga
Wystawienie faktury należy rozumieć jako jej sporządzenie oraz jej przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Faktura sporządzona, a niewprowadzona do obrotu prawnego nie stanowi podstawy do zapłaty podatku w niej wykazanego w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 14 czerwca 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.282.2023.2.AMA).
Warto mieć na uwadze również interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 16 lutego 2022 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.791.2021.2.AW, w której organ podatkowy wskazał, że niewprowadzenie faktury do obrotu prawnego może mieć miejsce, gdy faktura:
- nie zostanie wysłana do kontrahenta lub
- zostanie wysłana, ale nie zostanie odebrana przez kontrahenta, lub
- zostanie wysłana i odebrana, a następnie odesłana przez kontrahenta (w taki sposób, że podatnik posiada oba egzemplarze faktur - oryginał i kopię - a kontrahent nie uwzględnił faktury w swoich ewidencjach)
i jednocześnie nie dojdzie do zrealizowania transakcji (świadczenia usługi/dostawy towarów).
