Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych. Odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności (por. art. 39 ust. 1 i 3 ustawy o rachunkowości). Wśród kosztów, które mogą podlegać czynnym rozliczeniom międzyokresowym można wymienić opłacone z góry w danym roku: czynsze, opłaty za najem, dzierżawę, ubezpieczenia majątkowe i komunikacyjne, prenumeraty czasopism, opłaty za serwisy internetowe, podatki od środków transportowych i od nieruchomości.
W księgach rachunkowych koszty zaliczone do czynnych rozliczeń międzyokresowych ewidencjonuje się w pierwszym etapie na kontach kosztów rodzajowych. Dokonuje się tego w oparciu o dowody źródłowe, np. faktury, polisy. W kolejnym etapie koszty te przenosi się za pośrednictwem konta 49 "Rozliczenie kosztów" na konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów". Przy tym sposobie ewidencji, w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat metodą porównawczą, zmiana stanu konta 64-0 jest uwzględniana w zmianie stanu produktów. Trzeba mieć na uwadze, że w odniesieniu do kosztów podlegających rozliczeniu w czasie, których kwota z punktu widzenia rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego nie jest dla jednostki istotna, można zastosować uproszczenie na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości. W takiej sytuacji część kosztu dotyczącą roku bieżącego odnosi się w koszty bilansowe jednorazowo - w momencie ich poniesienia (tj. bez rozliczania w czasie co miesiąc), natomiast część kosztów dotyczącą roku następnego ujmuje się na koncie 64-0 lub 65-1 "Inne rozliczenia międzyokresowe" i odnosi w koszty bilansowe w pierwszym miesiącu nowego roku obrotowego.
Przykład
I. Założenia:
- W styczniu 20XX r. jednostka opłaciła czynsz najmu pomieszczeń biurowych, przeznaczonych na cele podstawowej działalności operacyjnej jednostki. Opłacony czynsz dotyczył całego 20XX r. i wyniósł: 30.000 zł (plus VAT: 6.900 zł).
- Jednostka rozlicza czynsz z tytułu najmu za pomocą czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, ujmując wstępnie koszty na kontach kosztów rodzajowych, a następnie 1/12 czynszu odnosząc w koszty okresu, którego dotyczy (tj. 30.000 zł : 12 m-cy = 2.500 zł) na konto w zespole 5.
- Ewidencję kosztów jednostka prowadzi na kontach zespołu 4 i 5. W przykładzie przedstawiono rozliczenie kosztu w czasie dla jednego miesiąca (tu: stycznia 20XX r.).
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| 1. Faktura dokumentująca wartość czynszu za 20XX r.: | |||
| a) wartość brutto | 36.900 zł | 30 | 21 |
| b) VAT naliczony podlegający odliczeniu | 6.900 zł | 22-1 | 30 |
| c) wartość netto | 30.000 zł | 40-2 | 30 |
| d) przeniesienie wartości netto do rozliczenia w czasie | 30.000 zł | 64-0 | 49 |
| 2. PK - wartość czynszu za styczeń 20XX r. | 2.500 zł | 55 | 64-0 |
III. Księgowania:
Jednostki, które ewidencjonują koszty tylko na kontach zespołu 4 lub na kontach zespołu 4 i 5, mogą zastosować inne rozwiązanie ewidencyjne. Polega ono na tym, że koszty przewidziane do rozliczenia w czasie ujmuje się wprost z dokumentów źródłowych na koncie 64-0, tj. z pominięciem kont 40 i 49. Jednak przy tym sposobie ewidencji, w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym, zmiana stanu konta 64-0 nie jest uwzględniana w zmianie stanu produktów. Decyzję, co do sposobu ewidencji i rozliczania czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów podejmuje kierownik jednostki i zapisuje ją w zasadach (polityce) rachunkowości.
Przykład
I. Założenia:
- Przedsiębiorca rozpoczynający w styczniu 20XX r. działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zawarł w tym miesiącu polisę ubezpieczenia OC za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością na okres 12 miesięcy. Koszt polisy wynosi: 1.200 zł. Przedsiębiorca uregulował całość zobowiązania wobec firmy ubezpieczeniowej.
- Koszt polisy przedsiębiorca rozlicza za pomocą czynnych rozliczeń międzyokresowych. Koszty przewidziane do rozliczenia w czasie ujmuje wprost z dokumentów źródłowych na koncie 64-0. Miesięczny odpis czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów wynosi: 1.200 zł : 12 m-cy = 100 zł.
- Ewidencję kosztów przedsiębiorca prowadzi na kontach zespołu 4 i 5. W przykładzie przedstawiono rozliczenie kosztu w czasie dla jednego miesiąca (tu: stycznia 20XX r.).
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| 1. Polisa ubezpieczenia OC zawarta na 12 m-cy | 1.200 zł | 64-0 | 24-9 |
| 2. WB - uregulowanie zobowiązania wobec ubezpieczyciela | 1.200 zł | 24-9 | 13-0 |
| 3. PK - zarachowanie kosztu za styczeń 20XX r. | 100 zł | 40-9 | 64-0 |
| oraz równolegle | 100 zł | 55 | 49 |
III. Księgowania:
