Kompleksowe opracowania tematyczne
W serwisie internetowym „Gofin podpowiada“ udostępniamy Państwu bezpłatnie wiele ciekawych, kompleksowych opracowań i obszernych wyjaśnień z zakresu podatku dochodowego, VAT, akcyzy, rachunkowości, ubezpieczeń i świadczeń oraz prawa pracy.
UWAGA: w serwisie zawarto zasoby bezpłatne umożliwiające korzystanie przez wszystkich użytkowników oraz zasoby odpłatne, do których dostęp mają tylko użytkownicy zalogowani po wykupieniu abonamentu. Zachęcamy do korzystania.
Rachunkowość - ZASOBY BEZPŁATNE
Nadrzędne zasady rachunkowości i przykłady ich zastosowania w praktyce
Nadrzędne zasady rachunkowości i przykłady ich zastosowania w praktyce
Dodatek nr 10 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 14 (614) z dnia 20.07.2024

ZASADA OSTROŻNOŚCI

Źródło: Dodatek nr 10 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 14 (614) z dnia 20.07.2024, strona 25 - Spis treści »
1. Na czym polega zasada ostrożności?

Zasadę ostrożności reguluje art. 7 ust. 1 ustawy o rachunkowości. W myśl tego przepisu, poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W szczególności należy w tym celu w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić:

  • zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych,
  • wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne,
  • wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne,
  • rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń.

Co istotne, w świetle art. 7 ust. 2 ustawy o rachunkowości, wyżej wymienione zdarzenia należy uwzględnić także wtedy, gdy zostaną ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych. Przypomnijmy, iż chodzi tutaj o zdarzenia korzystne, jak i niekorzystne, które mają miejsce między dniem bilansowym, tj. dniem na który sporządzane jest sprawozdanie, a datą ostatecznego zamknięcia ksiąg rachunkowych, które powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy (por. art. 12 ust. 4 ustawy o rachunkowości).

Poniżej przedstawiamy zestawienie przepisów ustawy o rachunkowości, w których ustawodawca odnosi się wprost do zasady ostrożności.

Artykuł ustawy o rachunkowości Treść przepisu
art. 8 ust. 1 Określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności, o której mowa w art. 7 ustawy o rachunkowości.
art. 28 ust. 1 pkt 7 Należności i udzielone pożyczki wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności.
art. 37 ust. 4 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności.
art. 39 ust. 3 Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności.
art. 41 ust. 1 Rozliczeń międzyokresowych przychodów dokonuje się z zachowaniem zasady ostrożności.

Zasadę ostrożności można opisać jako polegającą na możliwie wysokim (przy czym zawsze wiarygodnym) wycenianiu kosztów, strat i zobowiązań jednostki oraz ostrożnym (lecz realnym) wycenianiu przychodów, zysków i stanu końcowego aktywów jednostki.

W ramach stosowania zasady ostrożności dokonuje się odpisów aktualizujących wartość aktywów, w szczególności środków trwałych, zapasów, należności, co powoduje wzrost kosztów oraz zmniejszenie wartości aktywów wykazywanych w sprawozdaniu finansowym. Konsekwencją stosowania zasady ostrożności jest również obowiązek tworzenia rezerw na znane jednostce ryzyko lub grożące straty, w tym m.in. rezerwy na straty z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, skutków toczącego się postępowania sądowego lub skutki innych zdarzeń, które powodują wzrost kosztów oraz zwiększenie wartości zobowiązań w sprawozdaniu finansowym. Zwracamy uwagę, iż stosowanie zasady ostrożności nie uprawnia do zaniżania realnej wartości aktywów przez dokonywanie nadmiernych odpisów aktualizujących oraz tworzenia niepotrzebnych rezerw i wypaczania w ten sposób wyniku finansowego, sytuacji finansowej i majątkowej oraz informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym. Jeżeli uprzednio dokonane odpisy aktualizujące aktywa lub utworzone wcześniej rezerwy okazują się zbędne, to nie później niż na dzień bilansowy, należy je odpowiednio skorygować, doprowadzając stany aktywów i pasywów do realnej ich wartości.

Z zasady ostrożności wynika również częściowe odstępstwo od zasady memoriału oraz zasady współmierności. Ustawa o rachunkowości nakazuje bowiem zaliczyć do wyniku finansowego roku bieżącego, bez względu na jego wielkość:

1) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne, w tym np. ze sprzedaży środków trwałych, odszkodowania przyznane jednostce, należne kwoty ze sprzedaży zorganizowanej części jednostki, zyski z restrukturyzacji; warto dodać, iż przez przychód wątpliwy należy uznać przychód, który nie zaistniał, nie został wypracowany przez jednostkę lub wobec którego jednostka nie ma prawa; nie jest natomiast wątpliwy przychód, który powstał, ale nie został zapłacony,

2) wszystkie poniesione w danym roku pozostałe koszty operacyjne, w szczególności skutki aktualizacji wartości aktywów, odszkodowania, kary i grzywny wypłacone, straty z restrukturyzacji, ze sprzedaży zorganizowanej części jednostki, szkody spowodowane zdarzeniami losowym, tj. pożar, powódź, huragan, grad.

Wyklucza to możliwość rozliczeń międzyokresowych przychodów i kosztów z tytułów wymienionych w pkt 1 i 2.

2. Tworzenie odpisów aktualizujących wartość aktywów

Ustawa o rachunkowości definiuje aktywa jako kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (por. art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości). Oznacza to, że aktywa mają wartość nie wyższą od korzyści ekonomicznych, jakie zgodnie z zamierzeniem jednostki przyniosą jej w przyszłości. Jeżeli w ocenie jednostki istnieje duże prawdopodobieństwo, że dany składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości spodziewanych korzyści ekonomicznych, to można mówić o trwałej utracie jego wartości (por. art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości). Sytuacja taka uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Zagadnienie utraty wartości aktywów szczegółowo opisuje Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów". Jak wyjaśniono w pkt 1.3 tego standardu, wycena składników aktywów następuje z zachowaniem ostrożności. Zasada ostrożności nakazuje aktualizację wartości aktywów, w jakiej są one wykazywane w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym, do ich wartości możliwej do odzyskania, jeżeli jest ona niższa od wartości, w której dany składnik aktywów jest wykazywany w księgach rachunkowych na dzień bilansowy. Oznacza to konieczność uwzględniania przy wycenie bilansowej aktywów planowego oraz nieplanowanego zmniejszenia ich wartości. Przy czym planowane zmniejszenie wartości aktywów odnosi się do amortyzacji i odpisów umorzeniowych niektórych aktywów trwałych (por. art. 32 i art. 33 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Natomiast z nieplanowanym zmniejszeniem wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, zarówno długoterminowych, jak i krótkoterminowych, wiąże się dokonywanie odpisów aktualizujących. Dotyczy to takich składników aktywów jak środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, zapasy towarów, materiałów, produktów gotowych, w odniesieniu do których nastąpiła utrata wartości użytkowej lub handlowej, a także należności, których spłata jest zagrożona lub wątpliwa oraz finansowych aktywów trwałych i obrotowych, których cena (wartość) rynkowa na dzień bilansowy jest niższa od ich wartości księgowej.

Odpisów aktualizujących wartość aktywów niefinansowych, w tym środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, zapasów oraz należności dokonuje się w księgach rachunkowych w ciężar konta pozostałych kosztów operacyjnych (konto 76-1), z kolei odpisy aktualizujące wartość aktywów finansowych, w tym m.in. z tytułu utraty wartości akcji, udziałów, odsetek, odnosi się na konto kosztów finansowych (konto 75-1). Utworzony odpis aktualizujący zmniejsza wartość objętego nim składnika aktywów w bilansie (por. art. 46 ust. 2 ustawy o rachunkowości) oraz zmniejsza wynik finansowy jednostki. Odpisów aktualizujących nie wykazuje się w osobnych pozycjach bilansu. W bilansie wykazywane są aktywa trwałe lub obrotowe pomniejszone o odpisy aktualizujące ich wartość.

Przykład

Spółka z o.o. "ABC" zakupiła w 20XX r. akcje spółki "X" notowanej na giełdzie, o wartości: 50.000 zł i zaliczyła je do długoterminowych aktywów finansowych, ujmując na koncie 03 "Długoterminowe aktywa finansowe". Spółka "ABC" nie jest zobowiązana do stosowania rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych i posiadane akcje wycenia w cenie nabycia z zachowaniem zasady ostrożności, a sprawozdanie finansowe sporządza według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.

W 20XX+1 r. okazało się, iż kondycja finansowa spółki "X", której akcje posiada spółka "ABC", jest bardzo zła. W grudniu 20XX+1 r. spółka "X" ogłosiła upadłość. Na podstawie informacji giełdowych oraz posiadanych dokumentów spółka "ABC" utworzyła odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości posiadanych akcji spółki "X" w wysokości: 50.000 zł. W księgach rachunkowych grudnia 20XX+1 r. dokonała w związku z tym następującego zapisu:

1. PK - utworzenie odpisu aktualizującego wartość akcji: 50.000 zł

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 03-5 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe".

Ustalona na dzień bilansowy wartość posiadanych przez spółkę "ABC" akcji spółki "X" wynosi: 0 zł, tj. 50.000 zł (saldo Wn konta 03) - 50.000 zł (saldo Ma konta 03-5). Utworzenie odpisu aktualizującego na całą wartość posiadanych akcji sprawia, że wartość akcji spółki "X" nie będzie podlegała wykazaniu w bilansie sporządzanym na 31 grudnia 20XX+1 r. przez spółkę "ABC". W rachunku zysków i strat (wariant porównawczy) sporządzanym za okres od 1 stycznia 20XX+1 r. do 31 grudnia 20XX+1 r. spółka "ABC" wykaże wartość odpisu aktualizującego, w wysokości: 50.000 zł, w pozycji H.III. "Aktualizacja wartości aktywów finansowych".

Zwracamy uwagę, że odpis aktualizujący widnieje w księgach rachunkowych do czasu ustania przyczyny, dla której został utworzony. Jeśli powód utworzenia odpisu aktualizującego wygaśnie oraz nie pojawią się inne dodatkowe niekorzystne okoliczności, to odpis podlega rozwiązaniu. W świetle art. 35c ustawy o rachunkowości, w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych (konto 76-0) lub przychodów finansowych (konto 75-0).

Przykład

Spółka z o.o. "XYZ" objęła w 20XX r. odpisem aktualizującym należność w kwocie: 29.000 zł, z uwagi na termin płatności, który upłynął, a spłata należności była wątpliwa. W 20XX+1 r. spółka uzyskała sądowy nakaz zapłaty i należność została przez kontrahenta spłacona w całości. W związku z tą sytuacją wygasł powód utrzymywania w księgach rachunkowych odpisu aktualizującego wartość tej należności. Spółka rozwiązała więc ten odpis w całości. W księgach rachunkowych 20XX+1 r. dokonała w związku z tym następujących zapisów:

1. WB - wpływ należności od kontrahenta: 29.000 zł

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

2. PK - rozwiązanie odpisu aktualizującego wartość należności: 29.000 zł

- Wn konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Sprawozdanie finansowe za 20XX+1 r. spółka sporządza według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. W bilansie sporządzanym na 31 grudnia 20XX+1 r. spółka nie zaprezentuje należności, gdyż została spłacona. Z kolei rozwiązanie odpisu aktualizującego wartość należności spowodowało w 20XX+1 r. zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych o kwotę: 29.000 zł, którą spółka zaprezentuje w rachunku zysków i strat (wariant porównawczy) w pozycji D.III. "Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych".

Jeśli natomiast okaże się, że składnik aktywów objęty odpisem aktualizującym utracił trwale swoją wartość, to podlega nie później niż na dzień bilansowy wyksięgowaniu, gdyż nie spełnia już definicji aktywów. Wyksięgowania dokonuje się w korespondencji z dokonanym wcześniej odpisem aktualizującym.

3. Rezerwy klasyczne oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów o charakterze rezerw

W odniesieniu do pasywów zasada ostrożności przejawia się w tworzeniu rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów o charakterze rezerw.

W świetle art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o rachunkowości, rezerwy to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Szczegółowe zasady ich ujmowania w księgach rachunkowych, jak też ich wyceny oraz kryteria prezentacji i ujawniania w sprawozdaniu finansowym zawiera KSR nr 6. Stosownie do wyjaśnień zawartych w tym standardzie, rezerwy tworzy się zgodnie z obowiązkiem prawnym lub zwyczajowo oczekiwanym obowiązkiem handlowym, to jest wtedy, gdy występuje na tyle duże prawdopodobieństwo, że zajdzie konieczność wywiązania się jednostki z ciążącego na niej obowiązku, a koszty lub straty wymagające poniesienia dla wywiązania się z tego obowiązku są na tyle znaczące, że ich nieuwzględnienie w wyniku finansowym tego okresu, w którym obowiązek powstał, spowodowałoby istotne zniekształcenie obrazu sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego jednostki.

Wyróżnia się rezerwy tzw. klasyczne, tj. rezerwy na zobowiązania, oraz rezerwy w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Rezerwy na zobowiązania, o których mowa w art. 35d ustawy o rachunkowości, tworzy się na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować. Są to w szczególności rezerwy na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego oraz na przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją. Do ewidencji księgowej klasycznych rezerw stosuje się konto 83-1 "Pozostałe rezerwy". Ze względu na to, że nie dotyczą one bezpośrednio działalności operacyjnej jednostki, w zależności od okoliczności, z którymi przyszłe zobowiązania się wiążą, zalicza się je odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych.

Poniżej przedstawimy zastosowanie zasady ostrożności na przykładzie rezerwy utworzonej na skutki toczącego się postępowania sądowego.

Przykład

Spółka z o.o. posiada w swoich księgach rachunkowych za 20XX r. przeterminowane zobowiązanie wobec kontrahenta z tytułu wykonanej usługi w wysokości: 50.000 zł. Wartość zobowiązania wynikającego z wystawionej przez dostawcę faktury jest przez spółkę kwestionowana. Roszczenie o zapłatę faktury zostało skierowane przez dostawcę na drogę postępowania sądowego. W związku z tym spółka przeksięgowała zobowiązanie na konto 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne" (w analityce: Zobowiązania sporne). Prawdopodobieństwo wyroku niekorzystnego dla spółki jest wysokie, dlatego zarząd postanowił utworzyć w grudniu 20XX r. rezerwę na koszty toczącego się postępowania sądowego w wysokości: 5.000 zł oraz na należne dostawcy odsetki za zwłokę w zapłacie naliczone do dnia bilansowego, tj. do 31 grudnia 20XX r., w wysokości: 1.200 zł. Rokiem obrotowym spółki jest rok kalendarzowy. Spółka sporządza roczne sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, a rachunek zysków i strat sporządza w wariancie porównawczym. W księgach rachunkowych 20XX r. spółka dokonała następujących zapisów:

1. PK - przeksięgowanie zobowiązania na zobowiązania sporne: 50.000 zł

- Wn konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",
- Ma konto 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne" (w analityce: Zobowiązania sporne),

2. PK - utworzenie rezerwy na skutki toczącego się postępowania sądowego:

a) część rezerwy dotycząca oszacowanych kosztów postępowania sądowego: 5.000 zł

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 83-1 "Pozostałe rezerwy",

b) część rezerwy dotycząca oszacowanych odsetek do dnia 31 grudnia 20XX r.: 1.200 zł

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 83-1 "Pozostałe rezerwy",

Spółka z o.o. wykaże w pasywach bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 na 31 grudnia 20XX r. saldo Ma konta 24-9, w wysokości: 50.000 zł, w pozycji B.III.3 lit. i) "Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek - inne" oraz saldo Ma konta 83-1, w wysokości: 6.200 zł, w pozycji B.I.3. "Pozostałe rezerwy". Natomiast w rachunku zysków i strat (wariant porównawczy) spółka wykaże oszacowane koszty postępowania sądowego ujęte na koncie 76-1, w wysokości: 5.000 zł, w pozycji E.III. "Pozostałe koszty operacyjne - inne koszty operacyjne" oraz oszacowaną kwotę odsetek od zobowiązań ujętą na koncie 75-1, w wysokości: 1.200 zł, w pozycji H.I. "Odsetki, w tym: ".

Z kolei rezerwy w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, o których mowa w art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, to rezerwy związane bezpośrednio z działalnością operacyjną, a więc z wytwarzaniem, sprzedażą (handlem) i fazą posprzedażną, a także ogólnym zarządem. Tworzy się je w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością:

  • przyszłych świadczeń na rzecz pracowników oraz świadczeń emerytalnych (rezerwy z tytułu niewykorzystanych urlopów, premii, nagród jubileuszowych),
  • przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana (rezerwy z tytułu napraw gwarancyjnych, reklamacji, rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku).

Do ewidencji zobowiązań ujętych jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów służy konto 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów". Jako że rezerwy te są związane z podstawową działalnością jednostki, odnosi się je w ciężar kosztów działalności operacyjnej, czyli na konta zespołu 4 lub 5.

KSR nr 6 w pkt 3.3 podkreśla, że tylko skutki wykonania obowiązku wynikającego ze zdarzeń przeszłych, istniejącego niezależnie od przyszłych działań jednostki lub jej intencji są ujmowane w księgach rachunkowych w postaci rezerwy lub biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów. Nie tworzy się rezerw ani nie dokonuje się biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów związanych z przyszłą działalnością. W myśl pkt 3.2 tego standardu, rezerwy oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów tworzy się wyłącznie wtedy, gdy:

  • na jednostce ciąży obecny obowiązek świadczenia (prawny lub zwyczajowy) wynikający ze zdarzeń przeszłych,
  • jest prawdopodobne, że wypełnienie obowiązku spowoduje wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki,
  • możliwe jest wiarygodne oszacowanie kwoty wykonania obowiązku.

Przy czym obowiązek prawny jest obowiązkiem określonego zachowania wynikającego z przepisów prawa. Natomiast zwyczajowo oczekiwany obowiązek to obowiązek wynikający z działalności jednostki, gdy poprzez ustalony sposób postępowania w przeszłości, opublikowanie zasad postępowania lub wystarczająco konkretne, aktualne oświadczenie, jednostka przekazała stronom trzecim, iż przyjmie na siebie określony obowiązek oraz w wyniku tego postępowania jednostka wzbudziła u tych stron trzecich uzasadnione oczekiwanie, że obowiązek ten wypełni.

Poniżej przedstawiamy zastosowanie zasady ostrożności na przykładzie rezerwy utworzonej na świadczenia pracownicze.

Przykład

Spółka jawna nie tworzyła do końca 20XX r. rezerw na świadczenia pracownicze. Kierownik spółki podjął decyzję, że od 20XX+1 r. tworzone będą takie rezerwy. Spółka zleciła aktuariuszowi ich wycenę. Stan wyjściowy rezerw na 1 stycznia 20XX+1 r. aktuariusz oszacował na kwotę: 200.000 zł. Kwota rezerwy na 31 grudnia 20XX+1 r. wynosiła: 280.000 zł. Koszt rezerw na świadczenia pracownicze, dotyczące 20XX+1 r., wynosi zatem: 80.000 zł, tj. 280.000 zł - 200.000 zł. Koszt ten obciąża koszty zarządu. Zgodnie z polityką rachunkowości, koszty podstawowej działalności operacyjnej spółka ujmuje na kontach zespołu 4 i 5 oraz sporządza rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym. W księgach rachunkowych 20XX+1 r. spółka dokonała następujących zapisów:

1. PK - stan wyjściowy rezerw na 1 stycznia 20XX+1 r.: 200.000 zł

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" (w analityce: Zysk/strata z lat ubiegłych),
- Ma konto 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

2. PK - utworzenie rezerwy na 31 grudnia 20XX+1 r.: 80.000 zł

- Wn konto 55 "Koszty zarządu",
- Ma konto 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Utworzenie rezerwy w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych na świadczenia pracownicze spowodowało zmniejszenie wyniku finansowego (obciążenie kosztów działalności operacyjnej) oraz zwiększenie stanu zobowiązań (rezerw) w bilansie. Saldo Wn konta 82, w wysokości: 200.000 zł, spółka zaprezentuje w bilansie sporządzonym na 31 grudnia 20XX+1 r. w pasywach w pozycji A.V. "Zysk (strata) z lat ubiegłych" (za znakiem "minus"). Z kolei saldo Ma konta 64-1, w wysokości: 280.000 zł, spółka zaprezentuje w bilansie w pasywach w pozycji B.I.2. "Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne", z podziałem na długoterminowe i krótkoterminowe. Natomiast saldo Wn konta 55, w wysokości: 80.000 zł, spółka zaprezentuje w rachunku zysków i strat (wariant kalkulacyjny) w pozycji E. "Koszty ogólnego zarządu".

4. Możliwość odstąpienia od stosowania zasady ostrożności

W świetle art. 7 ust. 2a ustawy o rachunkowości z zachowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów mogą zrezygnować jednostki mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ww. ustawy, tj. związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej.

Ponadto, na podstawie art. 7 ust. 2b ustawy o rachunkowości, jednostki mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1, 2a, 4 i 5 oraz ust. 1b tej ustawy, jednostki małe oraz jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, spełniające warunki określone w art. 3 ust. 1c pkt 1 albo ust. 1d ustawy o rachunkowości mogą zrezygnować z zachowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów w zakresie tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz rezerw na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń.

Należy jednak zauważyć, iż zwolnienia, o którym mowa w art. 7 ust. 2b ustawy o rachunkowości, nie stosuje się do spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych i spółek jawnych lub komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej (por. art. 7 ust. 2c ustawy o rachunkowości).

Przypominamy, iż decyzję w sprawie rezygnacji z zachowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów w zakresie tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w polityce rachunkowości.

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.